İran'ın yeni Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, İran ile altı ülke arasındaki nükleer görüşmeleri ilerleteceklerini belirterek, ABD'yle diyalog için üç koşul ortaya koydu.

    Ruhani, dün (17 Haziran) cumhurbaşkanlığına seçildikten sonraki ilk basın toplantısını düzenleyerek, gazetecilerin sorularını yanıtladı. Basın toplantısı, dünya basınının da yoğun ilgisini çekti.

Çok partili hükümet kurulacak

    İran basını, Ruhani'nin seçim galibiyetini reformculara borçlu olduğu değerlendirmesine yer verdi. Buna gerekçe olarak ise cumhurbaşkanlığı seçiminde reformcuların adayı Muhammed Rıza Arif'in, seçimden önce Ruhani lehine adaylıktan çekilmesi gösterildi.

    Basın toplantısında, reformcuların hükümette daha aktif rol alıp almayacaklarını soran bir basın mensubu, Ruhani'ye Muhammed Rıza Arif'i birinci cumhurbaşkanı yardımcısı olarak görevlendirme çağrısında bulundu. Ruhani, bu soruyu şöyle yanıtladı:  

    "Partiler olsun kişiler olsun, beni destekleyen herkese teşekkür ederim. Fakat hatırlamalısınız, ben halkın cumhurbaşkanıyım. Görevim, bütün İranlıların taleplerini karşılamak."

    Ülkedeki siyasi anlaşmazlıkları azaltma çağrısı yapan Ruhani, ılımlı, reformcu ve muhafazakârlar tarafından oluşturulacak çok partili bir hükümet kurma taahhüdünde bulundu. Ruhani, Arif'i de hükümete davet edeceklerini dile getirdi.

"Komşularla dostça ilişkiler geliştirilecek"

    Ruhani yönetimi, başta Suudi Arabistan olmak üzere komşu ülkelerle dostça ilişkiler geliştirmeyi öncelikli hedef olarak belirledi.

    Konuşmasında Suriye krizine de değinen Ruhani, Suriye'deki iç çatışmalardan ve duruma dış güçlerin müdahalesinden derin kaygı duyduklarını dile getirdi. Ruhani, Suriye sorununun halk tarafından çözülmesi, ülkede seçim düzenlenene kadar, diğer ülkelerin de mevcut iktidara saygı göstermesi gerektiğini vurguladı.

    Çin'le ilişkilerde son yıllarda kaydedilen gelişmelerden duydukları memnuniyeti ifade eden İranlı lider, ekonomik ve ticari işbirliğinde karşılaşılan sorunlar üzerine, Çin hükümetiyle görüşmeler yapacaklarına dikkat çekti. Ruhani, sözlerine şöyle devam etti:

    "Çin'le dostluğumuzu derinleştirmeye çalışacağız. Bazı sorunlar üzerine Çinli yetkililerle görüşüp, sorunları çözüme bağlamaya çalışacağız. İlişkilerimiz, genel anlamda iyi ve daha iyi bir gelişme yakalamaya çalışacağız."

ABD ile diyalog için üç koşul

    ABD Dışişleri Bakanlığı, Ruhani'ye gönderdiği kutlama mesajında, İran'la doğrudan diyalog kurma önerisini ileri sürdü. Washington'un bu önerisini kabul edip etmeme konusunda Ruhani, iki ülke arasındaki ilişkilerin son derece karmaşık olduğuna işaret ederek, diyalogun karşılıklı saygı, eşitlik ve fayda temelinde yapılabileceğini vurguladı.

    Hasan Ruhani, diyalog için üç koşul ileri sürdü. İlk olarak, ABD'nin hiçbir zaman İran'ın içişlerine karışamayacağını vurgulayan Ruhani, ikinci olarak Washington'dan, İran'ın nükleer hakları dâhil, bütün yasal haklarını tanımasını istedi. İranlı liderin sunduğu üçüncü koşul ise, "ABD'nin İran'a karşı yürüttüğü tek taraflı ve hegemonyacı politikasından vazgeçmesi" oldu.

Nükleer görüşmelerde ilerleme için çabalanacak

    Hasan Ruhani, seçim sırasında yaptığı konuşmalarda, seçimden sonra ülkesinin karşı karşıya bulunduğu yaptırım yükünü azaltma sözü vermişti.

    Basın toplantısında bu açıklamasını yineleyen Ruhani, yaptırımların azaltılmasını sağlamak için nükleer programın şeffaflığının ve İran ile büyük ülkeler arasındaki karşılıklı güvenin artırılması gerektiğine dikkat çekti. Ruhani, İran ile altı ülke arasındaki nükleer görüşmeleri ilerletmek için çaba harcayacaklarını söyledi. Ruhani, bu konuda şöyle konuştu:

    "Görüşmeler daha aktif hâle getirilmeli. Bu kritik bir sorun. Nükleer sorunun görüşmelerle çözülebileceğine inanıyoruz. Tehdit ve yaptırımlar işe yaramaz."

    Yeni hükümete ümit ve güven beslediğini belirten Ruhani, seçimlerin, uluslararası toplumun İran'ı yeniden tanımasına ve İran'ın başka ülkelerle yapıcı şekilde iletişim kurmasına fırsat sağladığını bildirdi. Ruhani, bu fırsattan yararlanarak, diğer ülkelerle ilişkilerini düzeltmeye çalışacaklarını vurguladı.