Astana Zirvesi, Suriye’de büyük değişimlerin arifesi niteliğindeydi. Washington’un bu zirveye katılmak için gösterdiği yoğun çaba, Amerika’nın Suriye’deki siyasi gelişmelerdeki rolünün azaldığını gösteriyor. Amerika tarafından Suriye’de tampon bölge oluşturulması planının gündeme getirilmesi de Washington’un Suriye’nin siyasi geleceği konusundaki endişelerinin göstergesidir.
Washington neden aniden Suriye’de tampon bölge oluşturmasını vurguladı? İlk bakışta Donald Trump’ın seçim kampanyalarında da Suriye’de böyle bir bölge oluşturacağını açıkladığı, bu yüzden şimdi verdiği sözü uygulamak istediği söylenebilir ama olaya daha derin bakıldığında bu konunun gündeme getirilmesinin Washington’un büyük endişesinden kaynaklandığı görülebilir.
Amerika kendince birçok hedefi takip edebileceği bir noktaya parmak bastı. İlk olarak belirtildiği gibi, Washington’un tampon bölge oluşturulmasını vurgulaması, Amerika’nın Suriye’deki varlığını güçlendirecektir. İkinci hedef ise, Washington ve Ankara arasındaki ilişkilerle ilgilidir. Türkiye birkaç yıl önce Suriye’de tampon bölge oluşturulması konusunu vurgulamış ama bu konu her defasında Amerika’nın olumsuz tutumuyla karşı karşıya kalmıştır.
Washington şimdi Suriye’de tampon bölge oluşturulması konusunu gündeme getirerek, bir nevi Ankara’nın endişelerini dikkate almaktadır. Amerika Türkiye’nin isteklerini dikkate alarak, bu ülke aracılığıyla kendi isteklerini yerine getirebilecektir.
Suriyeli Kürtler Washington’un üçüncü hedefidir. Suriye’de tampon bölge oluşturmak, Türkiye’nin Kürtler tarafından duyduğu endişeyi azaltacaktır. Kürtler de Suriye’nin kuzeyindeki hakimiyetlerini kuvvetlendireceklerdir. Öyle görünüyor ki Amerika şu an Suriye’deki Kürtlere olan desteğini sonlandıramaz. Çünkü onlar Türkiye’yi kontrol altında tutmak için önemli bir araçtır.
Washington aslında kendi menfaatlerini en üst düzeyde sağlamak ve korumak için Kürtleri ve Türkleri birbirine karşı kullanıyor ve bu ikiyüzlü yaklaşım Suriyeli Kürtleri ve Türkiye’yi endişelendirmeye başladı ama şu an Washington karşısında ciddi bir tepki gösteremezler. Kürtlerin Amerika karşısında bağımsız bir şekilde hareket edememesi ve Türkiye’nin bu ülkeye olan bağımlılığı, onların batının oyuncağı olmalarına neden oldu.
Amerika’nın Suriye’de tampon bölge oluşturulmasını gündeme getirmesinin diğer bir amacı, Suriye’deki güç dengesine dahil olmaktır. Rusya ve İran’ın Suriye’deki geniş varlığı, Washington’un bu ülkedeki önemini azaltmıştır. Amerika’nın tampon bölgedeki güçlü varlığı Suriye’deki güç dengesinde dahil olmasını sağlayacaktır.
Amerika tarafından tampon bölge oluşturulması planının gündeme getirilmesi aynı zamanda, Suriye’deki siyasi ve askeri sahnede etkili ülkelerin bu konuda bir duruş sergilemesine neden olacaktır ve bu konu ilişkilerin düzenlenmesi konusunda bir araç olacaktır. Öyle ki, Sergey Lavrov bu konuda bir duruş sergilemiş ve bunu imkânsız olarak nitelendirmemiştir. Tabi Moskova tampon bölge olmak üzere alınan bütün kararların Şam’ın onayı dahiline gerçekleştirilmesini vurgulamaktadır. Bu durumda öyle görünüyor ki, Amerikalılar bu konuda bir nevi değiş tokuş yapmak istiyorlar.
Washington muhtemelen tampon bölge oluşturma konusunu değiş tokuş yaparak sağlamaya çalışacaktır ve Türkler ve Kürtler bu konunun asıl muhatapları olacaktır.
Tampon bölge oluşturulması konusunun gündeme gelmesinin diğer bir amacının teröristler için güvenli bir alan oluşturmak olduğu söylenebilir. Trump IŞİD karşıtı bir tavır sergilese de bu terör örgütünün ortadan kaldırılması Washington tarafından istenmemektedir. Güçsüz bir IŞİD’in Suriye ya da Irak’taki varlığı bile Washington için bir baskı aracı sayılabilir. Bu yüzden teröristler güvenli bir bölgede konuşlanabilir ve Amerika’nın ihtiyacı olduğu zamanlarda eylemlerde bulunabilirler.
Trump’ın Kral Salman Bin Abdülaziz ile gerçekleştirdiği telefon görüşmesi, Washington’un bu konudaki amaçlarının üzerindeki perdeyi kaldırıyor. Taraflar bu görüşmede Suriye’de tampon bölge oluşturmak gibi konularda anlaşma sağladılar. Unutmamak gerekir ki, Trump seçim kampanyaları döneminde Arap ülkelerini süt veren ve sütü bittiğinde başı kesilmesi gereken bir ineğe benzetmişti.
Trump şimdi Suriye’de güvenli bölge oluşturmak için Riyad’ın mali kaynaklarını kullanmakla birlikte, bir nevi bu ülkenin de güvenli bölgede payı olması için Arabistan’ı da oyuna dahil ediyor. Bu konu Arabistan’ın Amerika’nın yeni hükümetinin bu ülke ile ilişkilerinin nasıl olacağı yönündeki endişelerini biraz olsun azaltıyor.
