İran ve BM Güvenlik Konseyinin daimi beş üyesi ve Almanya arasında 13 yıldır devam eden İran'ın nükleer Programı ve İran'a uygulanan yaptırımlarla ilgili karşılıklı dayatmaların son bulmasının ardından gelen tepkiler, Rusya'nın memnun, son dönemde birlikte hareket ettiği gözlenen iki ülkeden S. Arabistan'ın endişeli, İsrail'in ise kızgın olduğunu ortaya koyuyor.
RUSYA MEMNUN...
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, İran ve 5+1 ülkeleri arasında varılan anlaşmanın, barışçıl nükleer enerji alanında işbirliği açısından önemli olduğunu düşünüyor. Rus lider, Kremlin'in resmi internet sayfasında yayımlanan açıklamasında "Dünya artık rahat bir nefes alabilir" ifadesini kullandı.
Putin, anlaşmanın hayata geçirilmesi için ellerinden gelen çabayı göstereceklerini belirtti: "Bölgesel ve uluslararası güvenliğin artması, küresel boyutta nükleer yayılmazlığın sağlanması, Ortadoğu'da kitle imha silahlarından arındırılmış alan oluşturulması ve terör tehdidine karşı bölgede geniş koalisyon kurulması için üzerimize düşeni yapacağız."
Rus lider, başta 5+1 ülkeleri olmak üzere tüm ülkelerin anlaşmaya uygun şekilde hareket etmesini umduklarını da kaydetti.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov da, İran ile 5+1 ülkeleri arasında anlaşma sağlanmasının ardından Washington yönetiminin İran'ın tehdit oluşturduğunu gerekçe göstererek temellerini attığı Avrupa füze savunma sistemleri projesinden vazgeçmesi gerektiğini söyledi.
SUUDİ ARABİSTAN ENDİŞELİ...
Suudi Arabistan ise "İran'la yapılan anlaşma, bölgeyi daha tehlikeli hale getirebilir" diyor. Adı verilmeyen Suudi Arabistanlı bir yetkiliden gelen açıklamada, İran ve Batılı ülkeler arasında varılan nükleer anlaşma konusunda endişe var. Suudi yetkili, söz konusu anlaşmanın İran'ın nükleer silahlanmasını engellemesi durumunda Batılı güçler için "büyük bir gün" anlamı taşıyacağını ancak kötü bir anlaşma olarak sonuçlanırsa, bölgeye çok zarar vereceğini iddia etti. Suudi yetkili, İran'ın Suriye, Irak, Lübnan ve Yemen'deki faaliyetleriyle bütün Ortadoğu'yu istikrarsızlaştırdığını da ileri sürdü. Suudi Arabistanlı yetkili, "Eğer anlaşma yeni tavizler anlamına geliyorsa, bölge çok daha tehlikeli bir yer haline gelir" şeklinde konuştu.
İSRAİL ÇOK KIZGIN...
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da, İran'la varılan nükleer anlaşmayı "tarihi" hata olarak nitelendirdi. İsrail Başbakanı Netanyahu, İran'ın nükleer heveslerini engellemek için mücadele edeceklerini söyledi. İsrail Dışişleri Bakanı Tzipi Hotovely, Batı'yı İran'a teslim olmakla suçladı.Yazılı bir açıklama yapan Hotovely, anlaşmayı "Batı'nın, İran'ın önderlik ettiği şeytan eksenine verdiği tarihi bir kapitülasyon" olarak nitelendirdi.Anlaşmanın kısa vadeli yaptırımlarının "çok ciddi" olduğunu söyleyen Hotovely, İran'ın "terörü dünyaya yaymaya", bölgeyi istikrarsızlaştırmaya devam edeceğini ve nükleer bir devlet olmak için ileriye doğru dev bir adım atacağını savundu.
İNGİLTERE: İRANLILARIN BERLİN DUVARI YIKILDI
Batı'nın İran üzerinde uyguladığı yaptırımların kaldırılmasının beklendiğini, bunlar arasında İran petrolünün satışının da yer aldığını ifade etti.
Guardian gazetesi internet sitesinde anlaşmaya ilişkin yer verdiği yorumda, "Birçok İranlı bu anlaşmayı Berlin duvarının yıkılması gibi görecek. Ekonomik faydalarının yanı sıra bu anlaşma İran halkının beklentilerini ve bakış açısını da değiştirecek" denildi.
Daily Telegraph gazetesi ise "anlaşmanın tarihi olduğu ancak bunun ABD'nin Ortadoğu stratejisinin yerini dolduracak bir unsur olarak görülmemesi gerektiği" yorumunda bulundu.
İran'la varılan anlaşmayı 'iyi bir anlaşma' olarak niteleyen ABD Dışişleri Bakanı John Kerry anlaşmanın 'çatışma hayaletinden bir adım uzaklaşıldığı ve barış olasılığına doğru bir adım atıldığı' anlamına geldiğini belirtti. Kerry ayrıca anlaşmanın ülkenin nükleer programının yalnızca birkaç yıl için değil bir 'ömür boyu' izlenmesini sağlayacağını ifade etti.
İRAN'DA BU AKŞAM KUTLAMA VAR
İran sokaklarında bu gece kutlama yapılması bekleniyor. Zarif halk tarafından müzakerelerin kahramanı olarak görülüyor.
İranlı analist Tyler Cullis, attığı bir tweet'te, ABD'nin uyguladığı ticari ambargoların hangilerinin kaldırılacağını paylaştı. Söz konusu belgeye göre İran halıları, şamfıstığı ve havyara ABD yolu gözüktü.
Almanya Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier iyi bir anlaşma yapıldığını, bu anlaşmayla belki Ortadoğu’da yer alan ülkeler arasındaki ilişkilerde yeni bir başlık açılmasının başarılabileceğini belirtti.
Steinmeier, diplomasinin ve diyaloğun galip geldiğini vurgulayarak, "Ortadoğu’yu ve dünyayı bir parça güvenli yapacak bir anlaşmaya varıldığına inanıyorum” diyen Steinmeier, müzakerelerin hedefinin başından beri denetlenebilir bir şekilde İran’ın atom bombasına ulaşmasını başarısız kılmak ve İran’ın nükleer programını barışçıl amaçlar için kullanılmasını sağlamak olduğunu kaydetti.
