Dönemin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı olan Saadet Partisi Yüksek İstişare Kurulu Üyesi ve ESAM Genel Başkanı Recai Kutan, İran’la doğalgaz müzakerelerine başladıktan sonra ABD’li bakanların kendisini ziyarete geldiğini söyledi:

 

‘28 Şubat döneminde 54. Erbakan Hükümeti Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanı idim. Enerji alanında en büyük sıkıntı, doğalgaz yetersizliği idi. Bunun için gaz temininde bir ülkeye bağımlı olmamak, güvenilir ve ucuz gaz temin edebilmek maksadı ile yaklaşık 11,5 ay süreli bakanlığım sırasında Irak, İran, Mısır, Yemen, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan ziyaretlerimde bu ülkeler ile ön anlaşmalar imzaladık.

 

Acil ihtiyacımızı karşılamada İran’a öncelik verdik. Çünkü İran’da Tebriz’e kadar ulaşmış bir doğalgaz boru hattı vardı. Tebriz’le Doğubeyazıt arasında yaklaşık 80 kilometrelik bir boru hattı inşa edildiğinde İran doğalgazı çok kısa bir süre içerisinde Türkiye’ye ulaşabilecekti.

 

Bu konuda İran ile müzakereye başladığımızda ABD’den iki bakan beni ziyaret edip, “Bizim D’Amato yasamıza göre İran ile yılda 300 milyon dolardan fazla bir ticaret yapan kurumlar hakkında bazı önleyici tedbirler alıyoruz. Onun için İran’dan doğalgaz almamanızı öneriyoruz. Arzu ederseniz biz ihtiyacınız olan gazı başka kaynaklardan temin edebiliriz” dediler.

 

Kendilerine, “Süratli, güvenilir ve ucuz her alternatifi müzakere edebiliriz. İhtiyacımızı hangi kaynaktan karşılamayı düşünüyorsunuz” diye sorduğumda, “Katar’dan sıvılaştırılmış doğalgaz olarak sağlayabiliriz” diye cevapladılar. “Bu alternatifte doğalgaz fiyatı İran’dan oldukça pahalı olacaktır. Aradaki fiyat farkını herhalde karşılayacaksınız?” soruma ise, “Biz niye karşılayalım. Biz size sadece gaz temininde yardımcı oluruz” dediklerinde, “Peki, biz niçin ucuzu varken pahalı bir çözümü kabul edelim?” deyip İran konusundaki kararlılığımızı açıkladım. Bunun ardından Tahran’da gaz anlaşmasını imzaladık. Bu ve benzeri davranışlarımız şüphesiz ki Amerika yönetimini ürküttü.

 

Amerika’nın 54. Erbakan Hükümeti hakkındaki görüşlerini Ekim 1996’da ABD Dışişleri Bakanı Warren Christopher tarafından Ankara Büyükelçiliği’ne gönderilen “Gizli” başlıklı mesajda görmekteyiz. Bu belgede şunlar ifade edilmektedir:

 

“Departmanımız, Türk Hükümeti’nin milli eğilimlerinden ve Başbakan Erbakan’ın ideolojisinden ilham alarak dış politikayı Batı’dan ayırıp Arap ve Müslüman dünyasına doğru yeniden yönlendirmesinden dolayı derin endişe içerisindedir.’

(Ajanslar)