ABD Başkanı Barack Obama, dün IŞİD’e karşı yeni stratejisini duyurdu. Dört ayaktan oluşan stratejinin birinci ayağında IŞİD için güvenli bölge haline gelen Suriye’deki hedeflerin hava saldırılarıyla vurulması geliyor. Ancak, bu hedeflerin ne zaman vurulacağı henüz net değil. Şu anda Suriye’deki IŞİD hedeflerini belirleme üzerinde çalışan Obama yönetimi, saldırıların kendilerinin belirlediği takvime göre ilerleyeceğini belirtiyor.
Suriye’deki hava saldırılara ilişkin en büyük çekince ise bundan kimin yarar sağlayacağı.
IŞİD ile hem ılımlı muhalifler hem de Esed rejimi çarpışıyor. IŞİD hedeflerinin vurulması ve buradaki IŞİD varlığının azaltılmasının, Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed’in ekmeğine yağ sürüp sürmeyeceği ve ABD yönetiminin IŞİD ile mücadele ederken Esed ile aynı cephede bulunacağı izlenimi yaratıp yaratmayacağı, yanıt bekleyen sorular.
Obama yönetimi, Suriye’de IŞİD’e karşı hava saldırılarında Esed rejimi ile kesinlikle işbirliği yapmayacak. Obama yönetiminden üst düzey bir yetkili, “IŞİD’in arkasından gitmek için Esed rejimi ile çalışmayacağız. Çünkü onların Sünni toplumu üzerinde hiçbir meşruiyeti yok” dedi.
Obama yönetimine göre hava saldırıları, Esed’in bu bölgeleri yeniden ele geçirmesi için kapı aralamaz.
Suriye’deki hava saldırılarıyla IŞİD’den boşalacak alanların Esed rejimine bağlı güçler tarafından doldurulacağını düşünmediğini belirten Beyaz Saray yetkilisi, bu bölgelerin, Esed rejiminin geri almak için güçlü biçimde mücadele verebileceği ve meşruiyetini sağlayabileceği alanlar olmadığını söyledi. Yetkili, “Çünkü, IŞİD’in kontrol ettiği alanlar, Esed’in kendilerini yönetmesine izin vermez. Bu alanlar Sünni çoğunluğun bulunduğu alanlar” diye konuştu.
Hava saldırılarının, Nusra Cephesi gibi diğer radikal grupların güçlenmesi gibi ABD'nin hiç istemediği neticeler doğurabileceği yorumları da yapılıyor.
“Hava saldırıları muhalefetin işine yarar”
Obama yönetimine göre hava saldırıları, Suriyeli muhaliflerin bu bölgeleri ele geçirmesine yardım edebilir.
Obama yönetiminden üst düzey yetkili, “Açıkçası, bu alanlarda IŞİD’in gücü zayıflatılırsa, bundan büyük ihtimalle bizim birlikte çalıştığımız meşru muhaliflerin yararlanacağı kanısındayız” değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan, Obama, yeni stratejisinde, hem Esed hem de IŞİD ile savaşan ılımlı muhaliflere askeri yardım ve eğitim desteğini artıracağını duyurdu. Bu noktada, ABD’nin ılımlı muhalifler olarak resmen tanıdığı ve şu ana kadar çalıştığı kesim ise Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) ve askeri kanadı Özgür Suriye Ordusu (ÖSO).
Yönetim bir süredir muhaliflere yardımlarını artırmıştı ancak onların hem Esed hem de IŞİD ile mücadelede yeterli kapasiteye sahip olmadıklarının farkında. IŞİD ile Suriye’de etkin mücadele edebilmenin yolunun, ılımlı Suriyeli muhalifleri ciddi anlamda eğitmek ve askeri malzemelerini artırmaktan geçtiğini bilen Obama, Kongre’den bu konuda onay istedi.
Uzmanlar "ılımlı muhalifler" terimini belirsiz buluyor
Dış politika ve güvenlik uzmanı Mark Perry, AA’nın sorularını yanıtlarken, ABD’nin ılımlı muhaliflere askeri eğitim vereceğini belirtse de bunun zorluklar taşıdığı görüşünde. Perry, “Yönetimden birinin, ılımlı Suriye muhalefetinin gerçekten ne olduğunu tanımlayabileceği günü iple çekiyorum. Ilımlı muhaliflerin kim olduğu, sayısı, Suriye halkının bunları ne kadar kabul ettiği konusunda detaylı bilgimiz yok” dedi.
ABD’deki düşünce kuruluşlarından Hudson Enstitüsü Siyasi-Askeri Analizler Merkezi Direktörü Richard Weitz, AA’ya, “Suriye’deki ılımlı grup güvenilir mi bilmiyoruz” yorumunda bulundu.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın eski Terörle Mücadele Koordinatörü Daniel Benjamin, eğitim ve askeri ekipman verilecek ılımlı Suriyeli muhaliflerin belirlenmesinin de ABD’nin önündeki büyük çekincelerden olduğunu ifade ederek, ABD’nin “ılımlı” kıstasını sağlayacak muhaliflerin sınırlı olacağı görüşünü dile getirdi.
Center for Strategic and International Studies’de uzman Anthony Cordesman, “Ilımlı muhalifler, Özgür Suriye Ordusu’na bağlı gruplardan oluşuyor. Gruplar, liderler değişiyor. Suriye’de faaliyet gösteren 70 kadar farklı güç bulunuyor” diye konuştu. Cordesman, bu ortamda ABD'nin istediği anlamdaki "ılımlı muhalifleri" belirlemenin zor olacağını kaydetti.
"Boşluğu Esed doldurur"
Obama yönetiminin aksine, IŞİD’e hava saldırıları sonrasında o bölgede ortaya çıkacak iktidar boşluğunu kimin dolduracağı konusuna da şüpheli bakan dış politika ve güvenlik uzmanı Perry, Suriye’de ortamın çok kırılgan olduğuna işaret etti.
Hudson Enstitüsü Siyasi-Askeri Analizler Merkezi Direktörü Weitz ise IŞİD’den boşalabilecek alanı Esed’in doldurabileceğini belirterek, “Bundan en fazla onun yararlanabileceğini düşünüyorum” diye konuştu.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın eski Terörle Mücadele Koordinatörü Benjamin de “Stratejinin Suriye ayağı oldukça zor olacak. Özellikle de hava gücümüzü destekleyen kara güçleri olmaksızın ve başka bir ülkenin ordusunun da sahada olması ihtimali karşısında hava saldırısı zorluklar içerecek” değerlendirmesini yaptı.
IŞİD'in hava saldırılarıyla baş etmeyi öğrendiğine ve ABD’nin Suriye’deki istihbaratının sınırlı olduğuna işaret eden Benjamin, bu nedenle Obama yönetiminin işe Irak’taki hava saldırılarıyla başlamasını, eş zamanlı olarak Suriye’deki seçenekleri değerlendirmesini ve ondan sonra gelen istihbarata göre Suriye’de harekete geçmesini beklediğini kaydetti. Benjamin, “Bence kısa vadede Suriye’den çok Irak’ta yoğun eylemler göreceğiz” dedi.
