Nükleer sorunuyla ilgili 6 ülke ve İran arasında 3. tur diyalog, dün (8 Nisan) Avusturya'nın başkenti Viyana'da başladı. İran nükleer sorununun kapsamlı bir şekilde çözülmesini amaçlayan taraflar, anlaşmanın içeriğini inceleyecekler. Viyana toplantısı, Şubat 2014'te İran nükleer sorununun kapsamlı bir şekilde çözülmesiyle ilgili müzakere sürecinin resmen başlatılmasından beri, tarafların düzenledikleri 3. tur üst düzey siyasi diyalog.

"Ayrıntılı ve gerçekçi müzakerenin devamı"

İran nükleer sorunuyla ilgili 6 ülke ve İran, geçen Şubat ayında Viyana'da İran nükleer sorununun kapsamlı bir şekilde çözülmesiyle ilgili müzakere sürecini başlattı. Böylece İran nükleer sorununda, Kasım 2013'te varılan "aşamalı çözüm anlaşması" temelinde büyük bir adım daha atıldı.

Müzakere kapsamında uzman ekibi müzakeresi ve üst düzey siyasi müzakere bulunuyor.

Avrupa Birliği Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton'un sözcüsü Michael Mann, görüşmelerin başlamasından sonra basına şu bilgiyi verdi:

"Bu defaki görüşmede genel olarak, kapsamlı anlaşmayla ilgili çeşitli sorunlar, derinliğine inen bir şekilde incelenecek. Bu sorunlar üzerinde ayrıntılı ve gerçekçi müzakere yaptık, bu tur diyalog bunun devamı olacak. Böylece tarafların tutumu hakkında bilgi edineceğiz. Önümüzdeki iki günlük müzkerenin bu süreci ilerleteceğini arzu ederiz."

Dört önemli konuda derinlemesine tartışma

3. tur diyalogda, esas olarak 2. tur diyalog temelinde, kapsamlı anlaşmanın içeriğinde yer alacak dört önemli konuda sorunlar, derinlemesine incelenecek. Söz konusu dört konu; uranyum zenginleştirme faaliyetleri, Arak bölgesindeki Ağır Su Reaktörü'nün korunup korunmaması, sivil amaçlı nükleer enerji alanında uluslararası işbirliği ve İran'a yönelik yaptırımın kaldırılması.

Kapsamlı anlaşma üzerindeki müzakere esas olarak pürüzsüz devam ediyor. Taraflar kendi tutumlarını sergilerken, karşı tarafın düşüncelerini dikkate alarak, yapıcı bir tavır alıyor. Tüm bunlar, tarafların, gelecekte kapsamlı anlaşmaya varılmasına umutla bakmalarını sağladı. 3 tur diyalog, iyimser bir atmosferde başladı.

"Yazılı belge Mayıs ayında tamamlanır"

İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevat Zarif, görüşme başlamadan yaptığı konuşmada, İran'ın uluslararası toplumun endişesini gidermeye çalışacağını kaydetti. Zarif, kapsamlı anlaşmayla ilgili yazılı belgenin Mayıs ayında tamamlanmasını beklediğini belirterek şunlara dikkat çekti:

"Müzakerenin 20 Temmuz'dan önce sona ermesini bekliyoruz. Bu konu hakkında bir sürü çalışma ve tercih yapacağız. Müzakere sürecinde taraflar, gerçeklik zemininde, çetin kararlar verecekler ve İran'ın haklarına saygı gösterecekler. İran da İran nükleer sorununa yönelik endişeleri ortadan kaldırmak için tüm taraflarla işbirliği yapacak."

"Çin, yapıcı rolünü sürdürecek"

ABD hükümetinden üst düzey bir yetkili, kısa süre önce basına yaptığı açıklamada, İran nükleer sorunuyla ilgili müzakere sürecini olumlu karşıladıklarını bildirdi. Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ribakov da yaptığı konuşmada, 6 ülke ile İran arasında, 20 Temmuz'dan önce kapsamlı bir anlaşmaya varılması için zaman ve fırsat bulunduğunu kaydetti.

Çin'in müzakere temsilcisi ve Dışişleri Bakanlığı'na bağlı Silahların Kontrolü Genel Müdürü Wang Qun, görüşmeler devam ederken basına yaptığı açıklamada, müzakerenin olumlu bir eğilimde geliştiğini ifade etti. Wang Qun, tarafların Şubat ayından bu yana 3 tur görüşme yapmasının, olumlu eğilimin göstergesi olduğunu vurguladı. Wang Qun, Çin'in müzakereyle ilgili 5 maddelik bir siyasi yaklaşım ortaya koyduğunu, müzakereyi koordine etmekte de öncü rol oynadığını hatırlatı. Wang Qun, Çin'in yapıcı rolünü sürdüreceğini, karşılıklı yarar ve ortak kazanca dayalı kapsamlı anlaşmaya bir an önce varılmasına hız vereceklerini kaydetti.

"Ortak kazanç" vurgulanıyor

"Kapsamlı ortak kazanç", Çin'in ortaya koydu 5 maddelik siyasi yaklaşımın çekirdeğini oluşturuyor. Ashton'un sözcüsü Michael Mann da basına aynı niyeti belirtti:

"Bir an önce ilerleme kaydilmesini isteriz. Fakat en kritik nokta da anlaşmanın kalitesi. Anlaşma, tarafları memnun etmeli. Bu hedef için çaba göstereceğiz."

Tarafların yeterince temasta bulunmasına kolaylık sağlamak amacıyla, iki gün sürecek görüşmeler sırasında, genel oturum ve ikli müzakereler dönüşümlü olarak yapılacak. Eğer bu yöntem başarılı olursa, müzakere sonunda kapsamlı anlaşmanın ayrıntılı içeriği belirlenmiş olacak.