S. 1- İmam Sadık (a.s)'ın isim ve künyesi nedir?
C. 1- İsmi Cafer, künyesi ise Ebu Abdullah’tır.
S. 2- İmam Sadık (a.s)'ın baba ve annesinin isimleri nedir?
C. 2- Babasının adı İmam Muhammed Bakır (a.s), Anne adı ise Kasım bin Muhammed bin Ebu Bekir'in kızı Ümmü Ferve'dir.
S. 3- İmam Sadık (a.s) ne zaman ve nerede gözlerini dünyaya açı?
C. 3- Hicretin 83. yılının Rabiulevvel ayının 17'sinde Medine'de gözlerini dünyaya açtı.
S. 4- İmam Sadık (a.s)'ın hayat dönemi kaç bölüme ayrılıyor?
C. 4- İki bölüme ayrılır:
a) İmametten önceki dönem.
b) İmametten sonraki dönem.
S. 5- İmam Sadık (a.s)'ın imamet dönemi kaç yıl idi?
C. 5- Otuz dört yıl (114'den 148'e kadar).
S. 6- Teşeyyü esası ve kültürel inkılâbın filizlendiği dönem, hangi dönem idi?
C. 6- İmam Sadık (a.s)'ın İmamet dönemi idi.
S. 7- İlim havzasının kuruluşu hangi dönemde idi ve İmam Sadık (a.s)'ın öğrencilerinin sayısı kaç kişiydi?
C. 7- Beni Ümeyye ve Beni Abbas'ın savaştığı dönemde idi. Öğrencilerinin sayısı ise dört bin kişi civarındaydı.[1]
S. 8- İmam Sadık (a.s) kaç çeşit insandan kaçınmayı emretmiştir?
C. 8- İmam Sadık (a.s) şöyle buyurmuştur:
“Üç çeşit insandan kaçın: Hain, zalim ve söz taşıyan; çünkü başkasına senin için hıyanet eden, sana da hıyanet eder; başkasına senin için zulmeden sana da zulmeder; sana söz taşıyan, senin aleyhinde de başkasına söz taşır.” [2]
S. 9- İmam Sadık (a.s)'ın imamet dönemindeki tağut halifeler kimlerdi?
C. 9- Emevi halifelerinin dokuzuncusu olan Yezid bin Malik’ten onların sonuna kadar olan halifelerle Abbasi halifelerinin birinci ve ikinci halifesi olan Seffah ve Mensur-i Devanaki’dir.
S. 10- Neden altıncı İmama “Sadık” diyorlar?
C. 10- Peygamber-i Ekrem (s.a.a) şöyle buyurmuştur:
“Bu evladımın (İmam Sadık'ın) lakabını “Sadık” koyun. Çünkü onun beşinci oğlunun ismi Cafer olacak ve hakkı olmadığı halde İmamlık iddiasında bulunacak, bundan dolayı ona “kezzap” lakabını vereceklerdir.”
S. 11- İmam Sadık (a.s)'ın sima ve şekli nasıldı?
C. 11- İmam Sadık'ın sima ve şeklini şöyle tarif etmişlerdir: Orta boylu, dik yüzlü, beyaz tenli, çekik burunlu, siyah saçlı ve yanağında siyah bir beni vardı.
S. 12- Caferi mezhebinin reisi (önderi) kimdir ve neden?
C. 12- Caferi mezhebinin reisi İmam Sadıktır. Çünkü İmam Sadık (a.s)'ın dönemi İslam tarihinin en karışık dönemlerindendi. Bir taraftan Beni Ümeyye ve Beni Abbas'ın, hilafeti haksız yere gasbettikleri, diğer taraftan ise mekteplerin sürtüştüğü, fethedilmiş ülkelerin halkıyla Müslümanların karşılaştığı ve çeşitli felsefi ve kelami fikirlerin ortaya çıktığı bir dönemdi. Öyle bir dönemdi ki, eğer İmam Sadık (a.s)'ın ilmi hareketi olmasa veya az etkili olsaydı, din yok olurdu ve İslam'ın hayat bağışlayıcı öğretileri içten ve dıştan çürümüş olurdu. Resulullah (s.a.a) ve diğer İmamların onca zahmet, meşakkat ve çilelerle elde ettikleri bütün şeyler yok olurdu. İşte böyle kritik bir zamanda İmam Sadık (a.s) Müslümanların efkarını, küfür ve ilhad tehlikesinden, (özellikle) Şia'yı yok olmaktan kurtarmak için ciddi bir ilmi hareket başlattı. Şia o dönemde en son nefeslerini alıyordu. Şia'nın yüce şahsiyetleri, hükümetin zulmü korkusundan saklanıp kendi şahsiyetlerini ortaya koymaya cüret edemiyorlardı. Evet, Şia yıkılmak üzereydi, İslami meseleler halkın zihinlerinden yok oluyordu.
Böyle çok zor şartlar altında İmam Sadık(a.s) İslami maarifi yeniden diriltmeye koyuldu ve büyük bir ilmi mektep kurdu. Bu İlmi mektebin mahsul ve neticesi, çeşitli dallarda eğitim gören dört bin mütehassıs öğrenci idi. Bunlar, o günün İslam ülkesinin her tarafına tebliğ etmek için dağıldılar. Böyle fikri, akidevi bir mektebin kurulmasından dolayı İmam Sadık (a.s), Caferi (Şia) mezhebinin reisi ve önderi olarak meşhur oldu.[3]
S. 13- Cafer-i Fıkhı nasıl bir fıkıhtı?
C. 13- Cafer-i fıkhı, vahiy yoluyla Hz. Peygamber (s.a.a)'e ulaşan emir ve tavsiyelerin aynısıdır. (Caferi Fıkhı) İslam mektebinde söz konusu edilen usul ve füruyu açıklayıp beyan etmektedir. Ebu Hanife, İmam Sadık (a.s) hakkında şöyle diyor: “Ben Cafer-i Sadık'tan daha fakih ve bilgin birini göremedim ve tanımıyorum da.” İşte bu İmam Sadık (a.s)'ın ilim dalındaki çabasını göstermektedir. [4]
S. 14- İmam Sadık (a.s), Allah'ı inkar eden İbn-i Ebi'l- Avca'ya cevaben ne buyurdular?
C. 14- Şöyle buyurdular: “Allah gayip değildir, her şey O'nun eseridir ve bu eserler O'nun varlığına şahittir. O insana şah damardan daha yakındır.”
İmam Sadık (a.s) Allah'ın nişanelerini İbn-i Ebi'l Avca'ya öyle açıkladı ki, o bu beyandan hayrete kapıldı.
S. 15-İmam Sadık (a.s)'dan binlerce hadis öğrenen öğrencinin ismi nedir?
C. 15- Zurare (r.a).
S. 16- “Aşura”, “Erbein” ve “Varis” ziyaretini nakleden şahsın ismi nedir?
C. 16- Safvan bin Mihran, Cemmal-i Esedi-yi Kufi.
S. 17- İmam Sadık (a.s)'ın buyurduğu, Şeytanın hilesinin eser etmediği beş şey nelerdir?
C. 17- Beş şey şunlardır:
1) Temiz bir niyetle Allah'a yönelmek ve bütün işlerde O'na tevekkül etmek
2) Gece ve gündüz çok tesbih etmek.
3) Kendisi için beğendiği şeyi başka mümin için de beğenmek.
1) Sıkıntı ve musibette sabırsızlanmamak.
2) Allah'ın takdir ettiği rızka razı olmak ve rızk için gam yememek.[5]
S. 18- İmam Sadık (a.s) kaç yaşında kimin emriyle zehirlenmiştir?
C. 18- 65 yaşında Mensur Devanaki'nin emriyle
S. 19- Mensur Devanaki, İmam Sadık (a.s)'ı ne ile zehirlemiştir?
C. 19- Zehirli üzümle.
S. 20- İmam Sadık (a.s) şahadet yatağına düştüğünde neleri önemle tavsiye etti?
C. 20- İki önemli şeyi tavsiye etti:
1) Allah'la bağlantı kurmak olan namaz hakkında şöyle buyurdular: “Bizim şefaatimiz namazı hafif sayan kimseye ulaşmayacaktır.”
2) Akrabalarla bağlantı kurmak olan sıla-i rahim hakkında da şöyle buyurdular: “Cennetin kokusu anne ve babası kendisinden razı olmayan ve akrabalara sıla-i rahimde bulunmayan kimseye ulaşmayacaktır.” [6]
S. 21- İmam Sadık (a.s) ne zaman ve nerede şahadete eriştiler?
C. 21- Hicri 148. Yılında, Şevval ayının yirmi beşinci günü Medine-i Münevvere'de.
S. 22- İmam Sadık (a.s)'ın kabri nerededir?
C. 22- Medine'deki “Baki” mezarlığında.
_________________
[1]- Dastanha-i Şenideni...s. 116 M. İştihardi.
[2] - Tuhaf'ul- Ukul, s. 316. Bu hadisi çevirmen seçmiştir.
[3] - Çehardeh Ahter-i Tabnak, s. 158; Ahmed-i Bircendi.
[4] - a.g.e, s. 162.
[5]- Sefinat'ul- Bihar, c. 1, s. 484.
[6] - Dastanha-i Şenideni... s. 128 M. İştihardi.