Perşembe günü Suriye’de krizin barışçıl çözümü bağlamında İran İslam cumhuriyeti cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Rusya devlet başkanı Vladimir Putin ile Rusya’nın soçi kentinde bir araya gelen Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yaptığı konuşmada, “8 yıldır bomba ve silahların gölgesinde hayata tutunmaya çalışan Suriye halkı kalıcı çözüm konusunda haber bekliyor bizden… Siyasi sürecin ilerletilmesi, ateşkesin tahkimi ve terör konusunda önemli mesafeler aldık. Görüş ayrılıklarına ve aramızı açmaya çalışmalarına rağmen Astana ruhunu kararlılıkla ifade ettik.”
Erdoğan, “Sahada birçok olumlu gelişmeye bu platform imza atmıştır. Biz nasıl akan kanı durdurmak için mücadele veriyorsak başkaları da sürmesi için çalışıyor. Bu çevrelere bekledikleri fırsatı vermedik. Önümüze çıkartılan engelleri diyalog yoluyla aşmayı başardık.” Dedi.
Rusya devlet başkanı Vladimir putin evsahipliğinde İran cumhurbaşkanı Hasan Ruhani ve Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katıldığı günübirlik Soçi zirve toplantısında, Astana sürecinin sonuçları, Suriye toprak bütünlüğünün korunması, Suriye halkı çoğunluk iradesinin hakimiyeti, ülke içinde siyasi sürecin başlaması ve ülkenin yeniden inşa sürecinde işbirliği hakkında görüş teatisinde bulundular.
Astana süreci ocak 2017’den itibaren İran İslam cumhuriyetinin inisiyatifi ve Rusya ile Türkiye’nin işbirliği ile Suriye’de barışın sağlanması hedefi ile başlayarak şimdiye kadar bir çok başarıya imza attı.
Ruhani, Putin ve Erdoğan bundan önce 22 kasım 2017 tarihinde Soçi, 4 nisan 2018 tarihinde Ankara ve 7 eylül 2018’de de Tahran’da bir araya gelerek Suriye konusunu ele aldılar. Soçi Zirve toplantının sonunda bir sonraki oturumun Türkiye’de düzenlenmesi kararlaştırıldı.
Rusya krizi başladığından beri bir çok oturuma şahit oldu; söz konusu oturumların her biri ise Suriye krizine son vermek amacı ile koordinasyon ve işbirliği oluşturma hedefi ile düzenlendi. Fakat, sözde Suriye dostları adı ile terör gruplar ve Suriye karşıtı batılı ve Arap ülkelerin katılımı ile düzenlenen oturumların büyük bir bölümü Suriye krizine son vermekten çok bizzat kendisi Suriye krizinin daha da içinden çıkılmaz hale getirdi.
Söz konusu oturumların en temel sorunu, onların Suriye yasal yönetimin hakimiyet hakkı ve uluslararası yasalara aldırmadan bu ülkedeki meşru yönetimi değiştirmek peşinde olmaları idi. Bu arada terörist gruplara verilen destekler ise bir çok sivil Suriyelinin kurban gitmesine ve de ülkedeki alt yapıların büyük bir bölümünün yerle bir olmasına sebep oldu.
Fakat Rusya, İran ve Türkiye’nin katılımı ile başlayan Astana süreci, önceliği Suriye yönetiminin hakimiyetine ve ülke toprak bütünlüğüne saygı duyan bir fikir birliği oluşturmayı başardı.
Nitekim Fair Observer internet dergisi yazarı Mehmet Emin Cengiz’in de belirttiği gibi, “Astana süreci Suriye’de daha fazla kanın akmasına engel olmuştur”.
Bu arada Ankara’nın Astana sürecinin başarılı olması sebebinin, terörist gruplar ile mücadele ve Suriye halkı ve meşru hakimiyetinin haklarına saygı konusundaki fikir birliği olduğunu unutmaması önem taşıyor. Bu yüzden mevcut görüş birliğine halel getirecek her türlü girişim, hiç şüphesiz krizin yoğunlaşması ve bölgenin güvenlik ve istikrarın geleceğinin kararmasına sebep olacaktır.
