Haritalardan bir tanesinde fare beynindeki tüm sinir bağlantıları gösterilirken ((http://dx.doi.org/10.1038/nature13186)), ikinci haritada insan beyni gelişimi sırasındaki gen faaliyetleri ortaya kondu ((http://dx.doi.org/10.1038/nature13185)).
 
Ayrıntılı beyin haritalarının, Alzheimer ve otizm gibi hastalıkların nasıl oluştuğunun anlaşılmasına yardımcı olması hedefleniyor.
 
İnsan beyninde, hisleri, hafızayı, refleksleri, duygu ve düşünceleri birbirine bağlayan yaklaşık 100 milyar sinir hücresi bulunur. Araştırmacılar, ayrıntılı bir haritanın, beynin değişik bölümlerinin birbiriyle nasıl iletişim kurduğunu anlamaya da yardımcı olacağını söylüyor.
 
Bugüne kadar, sadece 302 nörona sahip küçük bir solucanın kapsamlı beyin haritası çıkarılmıştı. Bu iki harita, vücudun en karmaşık organı olan beynin nasıl çalıştığını çözme yolunda önemli bir ilerleme olarak görülüyor.
 
100 milyon nöron bulunan fare beyni, insan beyninden daha az karmaşık ve araştırması da daha kolay.
 
Amerika’nın Seattle eyaletindeki Allen Beyin Enstitüsü’nden uzmanlar, fare beyninin küçük bölümlerine, değdiği hücrelere parlaklık veren bir protein virüsü aşılamışlar.
 
Virüs, az sayıda sinir hücresine bulaşmış ve hücrelerin parlamasına yol açmış.
 
Araştırmacılar, parlayan nöronları takip ederek, farenin beynini ince katmanlar halinde taramışlar.
 
Fare beyninin kapsamlı haritası 1,8 petabit büyüklüğünde çok geniş bir veri tabanı içeriyor. Uzmanlar bunun, 24 yıl uzunluğunda yüksek çözünürlüğe sahip bir filmle eşdeğer olduğuna dikkati çekiyor.
 
Araştırmacılar, bu haritanın sadece bir başlangıç olduğunu, hafıza kaybına yol açan Alzheimer gibi hastalıkları anlamak için harita üzerinde çalışmaya devam edeceklerini söylüyor.

Farelerin de Alzheimer benzeri bir hastalığa yakalandığını belirten Allen Beyin Enstitüsü uzmanlarından Hongkui Zeng, “Farelerdeki erken hafıza kaybının nedenlerini anlamaya çalışıyoruz” diyor. Harita projesinin lideri Zeng ekliyor: “Hafıza kaybının nedenlerinden biri, beynin özel bir bölümündeki hassas sinir bağlantılarında meydana gelen değişiklikler olabilir.”
 
Allen Beyin Enstitüsü’nden başka bir araştırma ekibi tarafından yayınlanan ikinci beyin haritasıysa, hamileliğin ilk yarısında beyinde hangi genlerin faaliyete geçtiğini gösteriyor.
 
Nörobiyoloji uzmanı Ed Lein, harita sayesinde genlerin beyin hastalıklarında oynadığı rolü anlayabileceklerini söylüyor.
 
Otizmle bağlantılı genlerin beynin hangi kısmında daha aktif olduğunu belirlediklerini söyleyen Lein, “Harita bize hangi tür hücrelerin bu genlerden etkilendiği konusunda fikir verdi. Ayrıca, otizmin daha hamileleğin ilk evresinde oluştuğunu da gösterdi” dedi.
 
Buarada, Allen beyin Enstitüsü, her iki beyin haritasının da, diğer bilimadamlarının erişimine açık olduğunu belirtti.
 
Araştırmanın bütçesi, Başkan Barack Obama’nın başlattığı ve kısa adı BRAIN Girişimi olan Gelişen Yenilikçi Nöroteknolojiler ile Beyin Araştırması Programı tarafından karşılandı.
 
2 Nisan 2013’te açıklanan ve 100 milyon dolarlık bütçeye sahip olan program, kamu ve özel kuruluşların araştırma projelerini destekliyor.