ABD Senatosu İstihbarat Komitesi, ABD Ulusal Güvenlik Dairesi’nin (NSA) reform edilmesine ilişkin yasa tasarısını onayladı. Telefon konuşmalarının ve elektronik yazışmalarının kitlesel şekilde ele geçirilmesinin yasaklanması öngörüldü. Bilgi toplanmasına sadece belirli koşullarla izin veriliyor. Anahtar kelime “belirli koşullar”dır, zira bu koşulları yine istihbarat kuruluşları belirleyecek. Yasa tasarısının Senato’daki karşıtları, kitlesel bilgi toplamayı yasaklayacak ve sadece bazı durumlarda sağlam yasal gerekçeler temelinde bilgi toplamaya izin verecek bir yasa tasarısı hazırlıyor.

Anlaşılan, Beyaz Saray atağa geçiyor. Yönetimin açıklamalarında NSA’in korkulacak bir şey yapmadığı, sadece birazcık sınırı aştığı, bununla birlikte çok faydalı işler başardığı dile getiriliyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’ye göre uçakların düşmesi, evlerin bombalanması ve diğer cinayetler önlendi, zira gizli servisler böyle planları zamanında ortaya çıkarmayı bildi. Fakat Kerry, NSA’in küresel izlemeleri sayesinde terör eylemlerin önlendiğine somut bir örnek vermedi.

Edward Snowden’in sızdırılan gizli belgeleri ilk yayımlayan kişi Amerikalı hukukçu ve gazeteci Glenn Greenwald, böyle örneklerin hiç olmadığını söyledi. ABD gizli servislerinin 15 Nisan’daki Boston Maratonu’na saldırıyı bile önleyemediğini anımsatan Greenwald, NSA’in sadece bilgi toplamak için bilgi topladığından emin. Gazeteci, NSA’in bilgi toplamasının artık verimsiz boyutlara ulaştığını söyledi:

“NSA, bizler, masum insanlar hakkında ne kadar çok bilgi topluyorsa faaliyeti o kadar verimsiz hale geliyor. Terörist saldırıları önleme fırsatı azalıyor. O kadar çok bilgi topladılar ki artık kimin hakkında hangi bilgiye sahip olduğunu kendileri bile bilmiyor. Bu bilgileri işleyecek, milyarlarca bilgiyi birleştirecek ve gerekli hükümler çıkaracak güçte değiller.”

NSA’in reform edilmesi mümkün mü? Zor bir soru. Elbette, kimse radikal reformları beklemiyor. Bu tür reformlar hiç bir ülkede uygulanmıyor. Fakat teşkilatın iştahını ve kontrolsüz uçuşunu dizginlemek mümkün. Elbette siyasi bir irade olursa. Gerçi reformların hangi boyutlara ulaşacağını önceden kestirmek zor. Çünkü bizzat Obama yönetimi, NSA’yi otomatik pilot rejimine geçirdi. ABD Kongresi Araştırma Dairesi’ne göre CIA, Pentagon, NSA, Dışişleri Bakanlığı ve diğer dairelerin istihbarat kuruluşlarına yapılan ödenekler, 1990’lı yılların sonlarında 25-30 milyar dolarken bu yıl neredeyse üç katlayarak 78 milyar dolara vardı. Böyle bir “finans ikmali” ile çok uzun süre uçabilirler.