Bu ayın son gününün orucunu tutan bir Müslüman’ın; “arefe günü” tabîr edilen günün -yani; Ramazan bayramı akşamı- akşamı güneş batmadan önce belli şartları taşıdığı taktirde fıtra zekâtını vermesi üzerine farz olur.

Fıtra zekatı, şu şartları üzerinde taşıyan kimselere farzdır:

1. Aklı başında olmak. (Deli, baygın olmamak.)

2. Bulûğ çağında olmak.

3. Hür olmak.

4. Fakîr olmamak.

Fakir; Kendisinin ve âilesinin yıllık masraflarını karşılayacak miktarda ne malı, ne de bir kazancı olmayan kimsedir.

Belirtilen şartlara hali uygun düşen kimse, Ramazan bayramı gününün akşamından (güneş batımı) itibâren, bayram namazı kılınıncaya kadar ki zaman içerisinde fıtrasını vermelidir. Bununla birlikte, unutma, uygun kimseyi bulamama ve benzeri özel durumlarda ise, fıtra, bayramın birinci günü öğle namazı vaktine kadar da kalsa verilebilir. Allâh rızâsı ümit edilerek fıtranın hak sahiplerine verilmesi tavsiye edilmiştir.

FITRA KİMLERE VERİLMELİDİR?

Fıtra zekâtı (sadakası) zekat bahsinde belirtilen sekiz gurup kimseden birine verilebilir.

Kendilerine fıtra verilecek olan kimselerin; dînine bağlı, ahlâkı düzgün, büyük günahlardan kaçınan, kazancını, malını harâma harcamayan kimselerden olması tercîh edilmelidir.

Yine; Fıtranın en yakın akrabalardan, komşulardan, ilim ehli insanlardan başlayarak verilmeye çalışılması İslam öğretisinin bir gereğidir.

FITRA NELERDEN VERİLİR?

Şartları tutan bir kimse; kendisi ve bakmakla yükümlü olduğu kimseler (ki bunlar, arefe günü güneş batışından önce evine gelen ve misâfiri olan kimseler dahi olsalar) için bir sa’ (yaklaşık üç kg.dır.) buğday, arpa, hurma, kuru üzüm, pirinç, mısır ve benzerinden müstehak olana verir. Veya bunların tutarını hesap ederek parasını verir.

Bakmakla yükümlü olunan kimselerin, Müslüman, kâfir, hür, köle, çocuk, büyük, misâfir veya ev halkından biri olması fark etmez.

Evet... Fıtra verecek olan bir mümin, her şeyden önce Rabbinin rızâsını gözetmeli, bu görevi yerine getirdiğinde kendisinde bir gurur ve kibir oluşmamalı, insanları minnet altında bırakmamalıdır. Bilmelidir ki, fıtra vermek, kendisinin bir görevi ve bazılarının da kendi malı üzerindeki haklarının hak sahibine tevdiidir. Öyleyse, insan bir hakkı, hak sâhibine vermiş olmakla, gururlanacak bir iş yapmış olmadığı gibi, üzerine düşeni îfâ etmiş olur.

[1] Men lâ yahduruhul fakîh: c: 2 sh: 119, Tehzîb: c: 1 sh: 181, 379, İstibsâr: c: 1 sh: 343, Vesâilüş Şîa: c: 6 sh: 221

Dinimizin önemli ibadetlerinden biri olan Fıtra zekatı, orucun tamamlayıcı unsurudur.. Peki kimlere verilir?

1- Fakirler.

    2- Miskinler. (yukarıdakinden bir derece daha fakir olanlar)

    3- Zekât amilleri. (Görevli memurlar)

    4- Müellifetül kulub. (İslam’a ısındırılacak olanlar)

    5- Köleler. (hürriyetlerini satın alma anlaşmasını yapanlar)

    6- Borçlular.  (israf ve haram işlemeden meşru bir borçlanma yapmış olanlar)

    7- Allah yolunda. (İslam’ı ve Müslümanların faydasını sağlayacak olan işlerin yapılması için alınan zekât ve fitre)

          a- Köprü ve Yol yapımında.

          b- İslami çalışmaların yapılmasında.

          c- ilim tahsilinde.

          d- Fitne ve fesadın önlenmesi için yapılan harcamalarda.

          e- İslam’ın azametini ve sesini duyura bilecek zeminlerin oluşmasında.

    8- Yolda kalmışlara.( Gurbette parasız kalmış birine vatanına kavuşabilmesi için.)

        Zekât  ve fitre alacak olanlarda aranan şartlar:

    1- İman (Mümin olmalı kâfire verilmez.)

    2- İçki ve buna benzeyen günahlardan arınmış olmalı.

    3- İaşesi üzerine vacip olmamalı.

         a- Anne ve babaya verilmez (Büyük Baba ve büyük Annede bunlara dahildir.)

         b- Çocuklarına ve çocuklarının çocuklarında veremez.

         c- Hanımına veremez.

         d- Seyitlere verilmez. (Zekât malin kiri olduğundan dolayı).

        Beden zekâtı:

     Hadisi şerifte şöyle buyrulmuştur: Bedenin zekâtı olan fıtra, orucu tamamlayan  kısımlardan bir kısımdır. Nasıl ki  namazı tamamlayan kısımlardan bir kısım olan (Allahumme salli ala Muhammed ve ali Muhammed) olduğu gibi.

        Bedeni zekât  olan fitrenin üzerine vacip olan kimseler:

    1- Mükellef, hür ve ihtiyacı olmayanlar. (bir yıllık geçimi temin olmuşlarla aylık veya günlük geliri olanlara)

    2- Yukarıdaki şartlara hayız olanlar mahiyetinde bulunanlarında fitresini verecektir. Hatta bayram akşamı dünyaya gelen çocuğun ve gelen misafirlerinde fitresini verecektir.

    3- Bedeni zekât olan fitrede diğer ibadetler gibi kasti gurbet (Allah rızası için) niyet vaciptir.