Rusya ve ABD dahil dünya kamuoyu, ortak çaba sarfederek Suriye’deki anlaşmazlığa politik bir çözüm bulmaya hazır. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Amerikalı güvenlik ortakları ile Münih’te yaptıkları görüşmeler bunu gösteriyor. Rus bakan yine burada Suriye muhalefeti liderlerinden biri olan Muaz Al-Habıt ile de bir araya geldi. Bu görüşme, Suriye muhalefetinin bir bölümünün Cenevre Anlaşmaları’nda da belirtildiği üzere Suriye’de politik bir geçiş dönemi konusunda rejim temsilcileri ile diyaloga hazır olduğunu gösterdi.

Devlet Başkanı Esad karşıtları arasında bir yıl önce onun yanında olduğu kabul edilen kişiler de bulunuyor. Bunların içine Eski Suriye Savunma Bakanı, Mareşal Mustafa Tlas’ın oğlu genç muhafız birlikleri generali Manaf Tlas da giriyor. Manaf Tlas şu anda Paris’te bulunuyor. Tlas 2012 yazında gizlice Suriye’yi terk ederek buraya gelmiş idi. Yakın bir geçmişte popüler bir isme sahip Suriyeli general, geçiş dönemi konusunda öncelikli rol oynayacaklar arasında sayılıyor. Manaf Tlas’ın orduyu muhafaza etmeye yardımı olacağı kabul ediliyor.

General basın-yayın kuruluşları ile seyrek muhatap oluyor, kendi itirafına göre Rus basın-yayın kuruluşlarına bugüne kadar hiçbir röportaj vermemişti. Tlas Rus medyasına bir röportaj verdi.

Talas; Muaz Al-Hatıp’ın rejim temsilcileri ile görüşmelere hazır olduğu açıklamasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Sorusuna - Suriye’de savaşın sonunu getirecek her türlü inisiyatifi desteklerim. Yani bu iyi bir şey dedi.

Talas: Suriye’nin geleceği konusunda ise dört senaryonun olabileceğini görüyorum. Birincisi şimdi Suriye’de anarşi hüküm sürüyor. Eğer rejim yıkılırsa anarşinin ülkenin tümüne yayılması tehlikesi var. Bu tam bir felaket.

- İkinci senaryo, rejim ve muhalefetin mücadeleye devam etmesi. Bu Suriye halkının tükenmesi demek. Tüm altyapı yıkılacak, Suriye bir devlet olarak yıkılacak. Bu senaryoda Suriye kurulamamış devletler listesine eklenir.

- Bu üçüncü senaryodur, ben de bunun olmasını istiyorum. Söz konusu olan barışçı bir şekilde iktidarın devredilmesidir. Rus dostlarımızın gerekli baskıyı yaparak bu konuda yardım edeceklerini bekliyordum. Ancak Rusya bunun yerine üç kere Suriye kararını Güvenlik Konseyi’nde veto etti. Oysa Esad’dan Suriye’de reformlar yapılmasını talep etmek gerekirdi.

- Dördüncü senaryo hala uygulanabilir. Bugün birçokları soruyorlar, rejimin düşmesinden sonra ne olacak diye. Oysa rejimin düşmesi öncesinde ne olacak diye sormak lazım. Suriye’nin yarınının nasıl olacağı bu sorunun cevabına bağlı. Suriye mozaik bir ülkedir, burada çok sayıda değişik dinler mevcuttur. Tüm dini toplum temsilcilerinin rejimin değiştirilmesinde rol alması gerekir. Ancak bu şekilde dini inanışlara bağlı olmadan barış içinde yaşayabilirler. Devlet kurumlarının ve altyapının muhafazası için de bu gerekir.

- Tekrar edeyim: Suriye halkının yok edilmesini durduracak her türlü inisiyatifi desteklerim. Suriye’de hergün çok sayıda insan ölüyor. En önemli olan kan dökülmesinin önüne geçmektir. Eğer geçiş hükümeti bunu başarabilirse ben tamamen böylesi bir hükümeti desteklerim.

Mesele kişiliklerde ya da makamlarda değil. Geçiş dönemi konusunda anlaşmaya varmak lazım. Bu konuda uluslararası platformda kabulün olması gerekir. Çünkü ülkede kargaşalıklar sürüyor. Rejimin uyguladığı politika, aralarında radikal olanların da olduğu grupların ortaya çıkmasına neden oldu. Gizlenecek bir şey yok bu tür gruplar mevcut.
Halkın çektiği acıları azaltmak için   rol üstlenebilirim. Ben ordu yapısından gelmeyim. Ancak Suriye’de çarpışan iki ordu savaşmayı bırakmalıdır. Bunun biran önce yapılması gerekir.
Savaşa giden her gün daha sonra ülkeyi yeniden kurmak için harcanacak en az bir aya denk geliyor. Tüfekler ve otomatik silahlar yerine seçim sandıkları, işte Suriye’nin ihtiyacı olan şey bu. Suriye’de çarpışan iki taraf silah bırakmalıdır. Bu BM kontrolü altında yapılabilir. Rus dostlarımız da bu konuda bize yardımcı olabilirler.

- Suriye halkı Rusya’nın sözünü söylemesini ve Suriye’de savaşın durmasına yardım etmesini bekliyor. Daha yakın bir geçmişte reformların yapılması için rejime baskı yapabilmişti. Şimdi artık geç. Şimdi Suriye’de geçiş döneminin kurulmasına yardım etmek gerekiyor.
Mesele geçiş döneminde kullanılacak bir ‘yol haritasının’ hazırlanmasıdır. Rejimin buna uymasıdır. Rusya bu konuda yardım edebilir.

- Diyelim öyle oldu. Ancak sorunun bir de diğer yanı var. Muhalefet bölünmüş durumda. Rejime çok değişik gruplar karşı duruyorlar.

- Muhalefet saflarında gerçekten çok farklı güçler var. Muhalefetin de birleşmesi gerekir. Suriye toplumun mozayik yapısı da dikate alınmalı. Yani muhalefetin hükümette gerçek temsilcileri olmalı, yani Aleviler, Dürzüler, Kürtler, İsmaililer, sünniler ve diğer toplumlar.

- Koalisyon şimdilik dar politik bir çerçevede hareket ediyor. Suriye’de gerçekten olanlara daha yakın güçler ile de işbirliği yapmak gerekir. Şimdilik koalisyonda Suriye toplumuna uymayan eğilimler mevcut.

- Koalisyon çerçevesinde kurulan savaş konseyleri tıpkı bir Sünni ordusuna benziyor. Böyle bir şey olmamalı. Eğer askeri konseyler kuruluyorsa bunlarda tüm toplum kesimlerinin temsil edilmesi gerekir.
Dini radikallere de ihtiyacımız olmadığını söylüyoruz. Suriye’nin Al-Kaide gibi bir örgüte ihtiyacı yoktur. Suriye halkı radikal eğilimleri reddediyor. Orta yolun bulunması gereklidir. Suriye parçalanmamalı ve parçalanmayacak. Şimdi devam eden savaşın kazananı olmayacaktır. Zafer bundan sonra nasıl yaşanacağı konusunda anlaşmaya varıldığı zaman olacaktır.

- Peki muhalefetin eline kimyasal silah geçebilir mi? Sorusuna ise şu yanıtı veriyor:

- Daha önce söylediğim gibi silahlı muhalefet saflarında çok kargaşa var. Tabii ki bu gruplardan birinin eline kimyasal silahların geçmesine müsaade etmemek gerekir. Bunun için iki taraftan subayların işbirliği gerekiyor. Ordu mensupları birbilerini anlarlar. Ordu mensupları beraberce kimyasal silahların saklandığı tesislerin güvenli kontrolünü yapabilirler. Tabii ki uluslararası kamuoyunun da desteği lazım. Suriye’deki savaşı bitirmek lazım diye konuştu.