Amerika ve Avrupa Birliği içinde düzenlenen bir kamuoyu yoklaması, Türklerin büyük çoğunluğunun Avrupa Birliği ve Amerika’ya hala sıcak bakmadığını ortaya koyuyor.
Amerika Alman Marshall Fonu tarafından çıkarılan Transatlantic Trends - Transatlantik Eğilimler adlı kamuoyu yoklamasının bu yılki raporu, Türkler’i uluslararası ilişkilerde Avrupalılar ve Amerikalılar’dan gözle görünür bir şekilde farklı bir konuma yerleştiriyor.
Rapora göre Türkler Asya ülkeleriyle işbirliğinin, ulusal çıkarlarına Amerika’yla işbirliğinden daha fazla hizmet ettiğini düşünüyor. Amerika’ya olumlu bakan Türklerin oranı yüzde 34’te görünüyor. Avrupa’daysa üç kişiden ikisi Amerika’ya olumlu bakıyor. Türkiye’de 2009’da Amerika’ya olumlu bakan Türkler’in oranı yüzde 22’yken, bu rakam o dönemden yalnızca yüzde 12’lik artış kaydetmiş.
Raporda dikkat çeken bir diğer noktaysa, Türklerin önemli bir çoğunluğunun Suriye sorunundan uzak durmak istemesi. Türkler bu konuda Amerikan ve AB kamuoylarına yakın görüşte. Türklerin yüzde 57’si Suriye sorunundan uzak durmak isterken, Amerikan kamuoyunun yüzde 55’i, Avrupa kamuoyunun da yüzde 59’u bu yönde düşünüyor.
Türk kamuoyunun Batı kamuoyundan farklı görüşte olduğu bir noktaysa İran’ın nükleer programıyla ilgili sorun. Amerika ve AB kamuoyları İran’ın nükleer programına son vermesi için, yaptırımları ve teşvikleri bir çözüm olarak görürken, Türkler’in çoğunluğu İran’ın nükleer silah edinme hakkı olduğunu savunuyor.
Rapordan Türk kamuoyu ile ilgili çıkan diğer ayrıntılarsa şöyle:
• Türklerin yalnızca yüzde 26’sı dünya liderliğinde Amerika’yı tercih ederken, yüzde 29’u Avrupa Birliği’ni tercih ediyor.
• Amerikalılar’ın yüzde 43’ü Türkiye’ye olumlu bakarken, Türkler’in yüzde 34’ü Amerika’ya olumlu bakıyor. Rapor 2009 yılında Amerika’ya olumlu bakan Türkler’in oranının yüzde 22 olduğuna dikkati çekiyor. Türkler, Başkan Barack Obama’nın politikalarına olumlu bakan kesim içinde de Amerikan ve AB kamuoylarının altında kalıyor. Obama’nın dış politikasına olumlu bakan Türklerin oranı, kendisinin göreve geldiği 2009 yılından bu yana yüzde 50’den yüzde 42’ye düşmüş durumda. Yine Türkler’in yüzde 32’si Obama’nın Afganistan politikasını, yüzde 24’ü İran politikasını, yüzde 36’sı Rusya politikasını yüzde 32’si uluslararası terörle mücadele politikasını onaylıyor.
• Bununla birlikte Amerika’daki başkanlık seçimleriyle ilgili görüşleri sorulan Türkler, yarın Amerikan seçiminde oy verebilseydi yüzde 51’i Barack Obama’ya, yüzde 5’i Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Mitt Romney’e oy vereceklerini söylüyor.
• Türkiye’de AB’ye olumlu bakanların oranı Amerika’dan çok farklı sayılmaz: Yüzde 36.
• Amerikan ve AB kamuoyları içinde Almanya’ya olumlu bakanların sayısı yüksek görünüyor. Ancak İspanya ve Portekiz gibi güney Avrupa ülkelerinde Almanya’ya olumlu bakanların oranı yüzde 40 ve yüzde 38’e geriliyor. Türkiye’de ise Almanya’ya olumlu bakanların oranı yüzde 48, olumsuz bakanlarsa yüzde 38’de kalıyor.
• Amerika’da İsrail’e olumlu bakanların oranı yüzde 59, AB içindeyse yüzde 34. Rusya içinde İsrail’e olumlu bakanların oranı yüzde 48’ken, en düşük oran Türkiye’de: Yüzde 9.
• Amerikan kamuoyu içinde Çin’e olumsuz bakanların oranı yüzde 52, AB içinde yüzde 50. Çin’e olumsuz bakanların Türkiye içindeki oranıysa yüzde 45.
• Türkiye’de Avrupa Birliği üyeliğinin ülke ekonomisi için iyi olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 44.
• Türk kamuoyu içinde NATO’ya destek de Atlantik’in iki yakasındaki halklar arasında en düşüğüne sahip. Afganistan’daki belirsizliklere rağmen Amerika ve AB vatandaşları NATO’nun hala gerekli bir ittifak olduğunu savunuyor. Ama Türkler aynı görüşte değil. NATO üyesi Türkiye, ittifaka verilen en düşük kamuoyu desteğine sahip: Yüzde 38. 2010 yılında bu oranın yüzde 30 olduğu da unutulmamalı.
• AB içinde Amerika’nın Irak ve Afganistan’a müdahalelerine yönelik kamuoyu desteği düşük olsa da, bu ülkelerin birlikte düzenlediği Libya müdahalesine destek fazla. Ancak Türkler arasında Libya müdahalesine destek yine yüzde 20’yle en düşük sıralarda bulunuyor.
• Türkiye’de İran’a ekonomik teşvik ve yaptırım uygulanmasına destek, AB ve Amerikan kamuoylarıyla karşılaştırıldığında düşük. İran’a askeri operasyona en az destek veren ulus da yüzde 4’le Türkler. Ancak kamuoyu yoklamasının yapıldığı ülkelerde İran’ın nükleer silah edinme hakkına en fazla destek veren ulus Türkler. Bu oran da yüzde 27.