Suriye krizinde çözüm arayışları sürerken, ABD yönetimine bir eleştiri de, eski Şam Büyükelçisi Robert Ford'dan geldi.
Foreign Policy'ye "Amerika Suriye'deki savaşı kaybediyor" başlıklı bir makale yazan Ford, Irak-Şam İslam Devleti (IŞİD) karşıtı uluslararası koalisyonun bombardımanına rağmen IŞİD'in Suriye içerisinde hala Irak'taki mücadelesine destek alabileceği "stratejik derinliğe" sahip olduğunu savundu.
Beşar Esad yönetiminin de IŞİD'le savaşmak yerine "ılımlı" muhalefetle savaşmaya odaklandığını ileri süren Ford, ABD'nin tüm siyasi geçiş umuduna rağmen bir ateşkesin bile ufukta görünmediğini söyledi.
ESAD İLE ESAD DESTEKÇİLERİNİ AYIRMAK
Ford, ABD'lilerin ve Suriyelilerin "nerede yanlış yaptık" sorusunu sorarak neleri düzeltebileceklerini düşünmeleri gerektiğini söyledi.
Ford'a göre ABD'nin esas yapması gereken, IŞİD'in kazandığı zemini geri almak, ayrıca Beşar Esad'ın "küçük yönetici çevresi" ile Esad destekçilerini ayırmak. Ford'a göre bu sayede yeni Suriye hükümeti daha fazla Suriyeliyi cihatçılara karşı seferber edebilecek.
Ford, "ılımlı" silahlı muhalefeti kuvvetlendirmenin de önemli olduğunu, ancak strateji ve taktiğin doğru anlaşılması gerektiğini kaydetti.
Ford'a göre, Obama yönetimi ya bu konuda diplomatik çabaya girilmeli, ya da Suriye'den çekip gitmeli.
'ABD'NİN YENİ PLANI İŞE YARAMAZ'
"Ilımlı" muhaliflerin ya Nusra ile IŞİD'e ya da orduya yem olduğunu söyleyen eski diplomat, bölge ülkelerinin kendi vekillerini desteklemesinin de işleri zorlaştırdığını belirtti.
ABD'nin şu anda sahada olan gruplarla ilgisi olmayan yeni bir ordu kurmaya çalıştığını vurgulayan Ford, bunun da "çok küçük ve çok geç" olduğunu savundu. Ford'a göre bu yeni ordu, IŞİD'le boy ölçüşemeyecek; çünkü IŞİD'in örgütlenmesini sağlayan "Esad gaddarlığı" devam ediyor.
UÇUŞA YASAK BÖLGE
Ford, Suriye ordusunun hava saldırılarının "ılımlı" muhalifleri büyük darbeler vurduğunu belirterek, ABD yönetiminin bir sorunla karşı karşıya geleceğini söyledi:
Eğer (Obama) yönetim(i), bu kuşatılmış savaşçıların başarılı olmasını istiyorsa, Suriye'deki ABD hava misyonunu genişletme sorunuyla yüz yüze gelecek. Doğru Suriye'de olsa bile, bu küçük birlikleri Esad'ın hava kuvvetlerinin saldırılarından korumak için bir çeşit uçuşa yasak bölge gerekir - ki bu adıma yönetim uzun süredir direniyor.
Ford böyle bir adım atıldığı takdirde, ABD'nin Suriye muhalefeti ve bölgesel müttefikleri ile Suriye'deki siyasi çözüm için bir anlaşma paketini de müzakere etmesi gerekeceğini sözlerine ekledi.
ABD'li diplomat, bu müzakere paketinin yanı sıra, cihatçı olmayan muhalefetten oluşturulan birleşik bir komuta yapısının da oluşturulması gerektiğine dikkat çekti.
HANGİ 'MUHALİFLER' BİRLEŞİK KOMUTADA OLACAK?
Parçalanmış Suriye muhalefetini birleştirecek komuta yapısının nasıl oluşturulacağına ilişkin fikirlerini de yazan Ford'a göre, Sünni Arap aşırıcılığına karşı en uygun olan kesim, yine Sünni Arap savaşçılar.
Ford, "muhafazakar" ama bir İslam devletini zorla uygulamak istemeyen İslamcı örgütlerin çözümün muhtemel bir parçası olacağını kaydetti.
ABD ve Türkiye'nin bu revize edilmiş stratejide ortak bir zeminde buluşması gerektiğini belirten Ford, Türkiye'nin IŞİD ve Nusra militanlarına geçiş kolaylığı sağlayan sınırlarını en nihayetinde kapatması gerektiğini vurguladı.
Ford, Ankara'nın Esad'a ve Kürtlere (PYD) karşı savaşan "aşırı" grupları desteklediğini, ABD'nin Türkiye'nin bundan vazgeçmesi için "Kürt ayrılıkçılığını" teşvik etmeye son vermesi gerektiğini yazdı.
KÜRT MESELESİ
ABD'nin Kobani'ye yaptığı askeri yardımın IŞİD'le savaşta işe yaradığına dikkat çeken Ford, bununla birlikte PYD'nin "ayrılıkçı heveslerini" de teşvik ettiğini savundu.
PYD'nin Rojava'da tek traflı olarak ilan ettiği özerk bölgelerin, Arap aşiretlerini ya Esad'a ya da IŞİD'e ittirdiğini ileri süren Ford, ABD'nin IŞİD'le savaşta Kürtleri kullanmaya odaklanmasının cihatçılara desteği bitirmekten çok şiddetlendireceğini söyledi.
Ford şöyle devam etti:
Suriye Kürtlerinin talep ettiği ademi merkeziyetçilik, bir gün, paramparça olmuş bir Suriye'yi yeniden bir araya getirmenin tek yolu olabilir; fakat şimdilik, Amerikalılar ve müttefikleri PYD'ye özerk bölgelerin ancak bütün Suriyelilerin katıldığı uzun erimli siyasi müzakerelerin bir parçası olduğunu söylemeli.
FORD'UN 6 MADDELİK PLANI
Robert Ford, yeni kurulacak komuta merkezine dahil olacak tüm muhalefet gruplarının aşağıdaki 6 maddelik plan konusunda anlaşması gerektiğini söyledi:
1) Yeni kurulan komuta merkezinin üyesi olan gruplar yalnızca bu merkezin emirlerine uyacak.
2) Silahlı muhalefet, Esad'ı destekleyen sivil halka yönelik zulmü durduracak ve silahlı muhalefet komutası üyelerinin yaptığı zulümden sorumlu olacak.
3) Silahlı muhalefet El Nusra Cephesi ile olan bütün bağlarını kopartacak.
4) Silahlı muhalefet liderliği, Suriye'deki Hristiyan, Alevi ve diğer azınlıkları yok etmeye çalışmadığını sürekli tekrar edecek ve tüm Suriyelileri korumak için, Suriye Arap Ordusu unsurları da dahil, yerel güvenlik düzenlemelerini müzakere etmeye hazır olacak.
5) Çatışmayı bitirecek ulusal siyasi anlaşmayı, Esad'ın çekilmesini ön şart olarak belirlemeden müzakere edecek.
6) Muhalefeti temsil ettiği iddiasındaki herhangi bir siyasi koalisyon, azınlıkların ve üst düzey işadamlarının gerçek temsiliyetini içerecek ve temsiliyet esas olarak uzun yıllardır ülke dışında yaşayanlarda olmayacak.
Ford'un önerilerinin hem bölgedeki ABD müttefiklerini hem de Beyaz Saray'ı "rahatlatacak" hibrid bir formül olduğu görülüyor. Ancak Suudi Arabistan ve Türkiye tarafından yeniden toparlanan "Sünni kampı" ile Nusra Cephesi ve Katar etrafında yapılan "El Kaide'den ayrılma" tartışmaları birlikte düşünüldüğünde, Ford'un önerisinin gerçekçiliği tartışmalı hale geliyor.
|
