MEHMET FAİZ AKPINAR - Son zamanlarda Ortadoğu’da terör estiren ve kendini İslami referanslara dayandıran eski adıyla Irak Şam İslam devleti (IŞİD) yeni adıyla İslam devleti (İD), Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (SAMER) tarafından hazırlanan gerçekleştirilen IŞİD raporu çerçevesinde “IŞ(İD)’i Tartışıyoruz” başlığıyla İstanbul Taksim Hill Otel’de düzenlenen bir panelde masaya yatırıldı.

 

Panelde “IŞİD’i büyüten etkenler neler? IŞİD’de ideoloji ve kimlik nasıl inşa edilmiş? IŞİD’in toplumsal tabanı ve ittifakları kimlerden oluşuyor?” gibi sorulara yanıt arandı.

 

Medine sözleşmesi örneği Rojava

Raporu üslup açısından ele alan Mardin Artuklu Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Müdürü Kadri Yıldırım, IŞİD’ın kullandığı üslubun onu efsaneleştirdiğini belirtti. Yıldırım “IŞİD hakkında öyle bir retorik üslup kullanılıyor ki insanın gidip IŞİD’i göresi geliyor” dedi.

 

Yıldırım, Medine sözleşmesinin günümüzdeki örneği Rojava’da olduğunu belirtti.Medine sözleşmesi ile farklı din dil ve renkten insanların bir arada yaşadığını hatırlatarak, “Günümüzde Medine vesikasını en büyük örneği Rojava’dır. O yüzden IŞİD Rojava’ya saldırıyor. Çünkü IŞİD Medine sözleşmesine karşıdır. Ve bu sözleşmenin Ortadoğu’ya yayılmasına karşıdır” dedi.

 

IŞİD nasıl ortaya çıktı?

IŞİD’ın tarihsel serüvenini anlatan gazeteci yazar Alptekin Dursunoğlu, IŞİD'in El Kaide'ye bağlı Irak kolu olarak Ebu Musab Zerkavi'den ortaya çıktığını belirterek, IŞİD’in ortaya çıkmasında etken olan zemini ise şu şekilde anlattı: “2003 Irak savaşından sonra yaşanan boşluğu Amerika kendi atamak istediği kadro tarafından anayasanın düzenlenmesini ve demokrasiye geçiş projesi vardı. Ancak bu proje tutmadı ve Iraklı Sünniler 30 Ocak 2oo5 seçimlerini kabul etmediler. Ve sisteme karşı çıkmaya başladılar bu da Irak El Kaidesi'ni uyandırdı. El Kaide bu mücadeleyi tamamen bir mezhepsel strateji olarak büyütmeye başladı. Bu süreçten sonra Irak El Kaidesi ismini “Irak İslam Devleti” olarak ilan etti. Bunun da tabanının da Sünni aşiretler yer alıyordu.”

IŞİD sadece bir proje değil?

IŞİD’in bu kadar kısa bir zamanda nasıl büyük bir taban kazandığına değinen gazeteci yazar Fehim Taştekin, “Bu konuda birçok komplo olmasına rağmen ben bunun sadece bir proje olmadığını düşünüyorum. Tabii ki uluslarası güçlerin etkisi göz ardı edilemez. Ancak bunun sadece bir proje olmadığını anlamak için yerel yapılanmalara bakmak lazım” dedi.

 

Türkiye bu işe nasıl girdi?

Fehim Taştekin Türkiye bu işe nasıl girdi sorusuna ise “Suriye’de ortaya çıkan olaylar sonucunda Türkiye kendi topraklarını lojistik olarak kullanıma açtı. Ve bütün muhaliflere yardım etti”diye yanıt verdi. Taştekin, ancak zamanla muhalifler arasında ayrılıkların başladığını da sözlerine ekledi.

 

Türkiye’nin IŞİD’e yönelik yek pare bir politikasının olmadığını önemle vurgulayan Taştekin, “Ancak Türkiye Irak başta olmak üzere Sünni muhalifleri destekledi, IŞİD ise bu unsurlar üzerinden dolaylı olarak Türkiye tarafından destekledi. Suriye’de ise IŞİD Türkiye’nin desteklediği grupları teker teker ele geçirdi. Bu sefer Türkiye’ye bu grupları IŞİD’e karşı savaşmak için destekledi. Aynı Tükiye Rojavanın kazanımları için tekarar IŞİD’i destekleyen bir politika izledi” ifadelerini kullandı.

En büyük bedeli kadınlar ödüyor

 

IŞİD’in kadına uyguladığı vahşet üzerinden konuşan Halkların Demokratik Partisi (HDP) MYK Üyesi Hüda Kaya, savaş süreçlerinde bedeller ödemek zorunda kalanların her zaman kadınlar olduğunu belirterek başladı konuşmasına. Kaya, IŞİD'in kadına yaklaşımının, dindar olan ve olmayan bütün kadınları ilgilendirdiğini önemle belirtti. Kaya, “Bugün IŞİD, kadınları cariye pazarında alıp satabilecek bir hukuku geliştirdiyse, bunun dayanağı dini argümanlardır” diye konuştu. Günümüzde verilen geleneksel dini eğitim sistemini eleştiren Kaya, “Türkiye’de verilen eğitim sistemi fabrikasyon zihniyetle yetiştirilen faşist bir sistemdir. Öte yandan geleneksel dini eğitim veren kurumlar var ki bunlar da potansiyel IŞİD yetiştiriyorlar” diyenrek sözlerini tamamladı.