Mısır'da 53 milyon dolayında kayıtlı seçmen bugün ve yarın anayasa taslağını oylamak için sandık başına gidecek. Ülkede 32 yıl boyunca Mısır'ı yöneten Hüsnü Mübarek'in 2011'de devrilmesinden bu yana üçüncü kez anayasa referandumu düzenleniyor. Yeni taslak, 2012 yılının sonunda, Müslüman Kardeşler iktidarı döneminde yürürlüğe giren anayasanın yerini alacak.

Mısır'da ordu, geçen temmuz ayında devlet başkanı Muhammed Mursi'yi iktidardan uzaklaştırmış ve yönetime el koymuştu. Genelkurmay Başkanı Abdülfettah El Sisi bir geçiş hükümeti atamış ve üyeleri askerler tarafından belirlenen bir uzmanlar komisyonu, 2013 yılı sonunda anayasa taslağını tamamlamıştı.

Kadınlara ek hak, din adamlarına iptal

Uluslararası Seçim Araştırmaları Enstitüsü (IDEA) anayasa uzmanı Said El Ali, yeni taslağın eskisine kıyasla önemli iyileştirmeler getirdiğini kaydediyor. Kadın hakları, bunların başında geliyor. Mursi döneminde din adamlarına sağlanan bazı ayrıcalıklarsa iptal ediliyor. Said El Ali, buna rağmen taslağın, devleti vatandaşın üzerinde gören eski Mısır anayasa geleneğine sadık kaldığı eleştirisinde bulunuyor. Uzman, "Bu anayasa toplumun zayıf ve ezilen kesimlerinin korunması anlamında bir vizyon içermiyor" değerlendirmesinde bulunuyor.

İnsan hakları savunucularının yeni anayasaya ilişkin eleştirilerinin başında ordunun yetkilerinin artırılmış olması geliyor. Anayasayla birlikte savunma bakanını atama yetkisi Silahlı Kuvvetlere veriliyor. Ordu ve orduya bağlı iktisadi kuruluşlar, sivil denetimin dışında kalmaya ve "gizli" statüsünde değerlendirilmeye devam ediyor. Siviller askeri mahkemelerde yargılanabilecek.

Referandumu boykot ya da hayır yasak

Referandumu boykot ya da hayır oyu çağrısında bulunanlar göz altına alınıyor. Abdulmunim Ebu'l Futuh'un liderliğini yaptığı Güçlü Mısır Partisi'nin 7 taraftarı, referandumda hayır oyu vermeye davet eden bildiriler dağıttıkları gerekçesiyle tutuklandılar. Yasadışı ilan edilen Müslüman Kardeşler taraftarlarının boykot talebiyle düzenledikleri gösteriler ise kanlı müdahaleler sonrası dağıtılmıştı.

Gözlemcilere göre halkın çoğunluğu huzursuzluğun sona ermesini ve ülkenin istikrara kavuşmasını istiyor. Bu nedenle anayasanın kabul edilmesine kesin gözüyle bakılıyor. Anayasanın kabulü, devlet başkanlığı ve parlamento seçiminin önünü açacak. Anayasayla askerlere bazı ayrıcalıkların sağlandığına ve diğer olumsuzluklara dikkat çeken insan hakları savunucuları, yeni anayasanın demokratik koşulları sağlayabileceğinden kuşku duyuyor.

Referandumun ardından devlet başkanlığı ve parlamento seçiminden hangisinin yapılacağı belirsizliğini koruyor. El Masri El Youm gazetesi, ocak ayı başında yayımladığı bir yorumda, "devlet başkanlığı seçiminin öne alınması eğiliminin ağırlık kazandığını" yazdı. Gözlemciler, Genelkurmay Başkanı Abdülfettah El Sisi'yi devlet başkanlığı seçiminin favorisi olarak görüyor. Sisi, hafta sonu yaptığı açıklamada, "Mısır halkı isterse devlet başkanı adayı olurum" demişti.