Rusya Hava kuvvetleri başkomutanı tümgeneral Viktor Bondarev’in 4 günlük İran ziyareti bugün tamamlanıyor. Tümgeneral Bondarev İran meslektaşı Hasan Şah Safi ile “Hatam el-Anbia” Hava savunma üssü komutanı tuğgeneral Farzad Eslaili ve Devrim muhafızları ordusu hava ve uzay birlikleri komutanı general Emir Ali Hacizade ile görüşmelerde bulundu. Rusya hava kuvvetleri başkomutanı general Boldırev İrah hava kuvvetlerinin Tahran ve İsfahan’daki üslerinden başka MİG-29,Boing707,S-130 uçaklarının onarım işletmelerini ve pilotların eğitim merkezini ziyaret etti.

General Boldırev”Şehid Sattari” Havacılık Teknolojileri Üniversitesinde müdürü tuğgeneral Muhammed Bahşande ile görüştü.

Ruhani İran cumhurbaşkanlığına seçildikten sonraki zamanda Rus askerleri İran’ı ilk kez ziyaret etti. Ziyaretinin amaçları nedir?  Yorumcumuz Rus radyosu yorumcusu Vladimir Sajin bu konuya değinerek şunları yazıyor:

Moskova ile Tahran arasındaki askeri ve askeri-teknolojik işbirliğinin uzun bir tarihi var.Daha Şah zamanında iki ülkenin oldukça sıkı askeri ilişkileri vardı. Rusya, İslam devriminden sonraki 1990 yıllarında İran için başlıca silah ve teknolojiler üstencisi oldu. Rusya’nın teknolojileri ve silahı İran’ın ithal ettiği teknolojiler ve silahın yüzde 60-ından fazlasını buluyordu. Rusya Mig-29,Su-24MK tipi savaş uçakları, -S-200BE hava savunma füzeleri, “Kilo” tipi dizelli 3 denizaltı ve zırhlı araçları İra’a sevketti.

İki ülkenin askeri-teknolojik işbirliği son yıllarda pratik olarak sıfıra indi. Ama gelişmesi için günümüzde yeni imkanlar açılıyor. Politika uzmanı Vladimir Yevseyev bununla ilgili olarak şunları söyledi:

İran-Amerikan ilişkilerindeki belirsizlik, İran nükleer krizinin çabuk sona ermesi konusunda güvenin olmayışı ve sayısı çok olan bölgesel sorunların çözümüne İran’ın katılması şartlarında Rusya ile askeri işbirliği kurulması Tahran için prensipli bir önem kazanıyor . Rusya da İran’la askeri ilişkilerini yenider kurmak ister.

Rusya askeri heyetinin Tahan ziyareti sırasında savunma alanındaki işbirliğine ilişkin birçok sorun görüşüldü.Hava kuvvetleri ca hücü süvunma kuvvetlerinin işbirliği, havacılık ve hava savunma teknolojileri alışverişi, elektronik araçlarla ilgili teknoloji sorunları, hava savunma füze komplekslerine ilişkin bir sıra teknoloji sorunları görüşmelerde ele alındı.

Eksperlerin kanısına göre, Rus ve İran komutanlarının askeri pilotların eğitimindeki işbirliğini, Sovyet döneminde üretilmiş askeri hava araçlarına, hava savunma füze kompleksleri ve radarlara teknik bakım konusundaki işbirliğini, bu alanlardaki tecrübe alışverişini ele almaması imkansızdı.

Frans Pres enformasyon ajansının verdiği bilgilere göre, taraflar Rusya’nın S-300 hava savunma kompleksleri sevkine ilişkin kontratı uygulamakla ilgili durumu da görüştü. 2007-de imzalanmış 800 milyon dolarlık kontrat İran’a 5 aded S-300 kompleksinin sevkedilmesini öngörüyordu. 2010-da Rusya devletbaşkanı Dmitriy Medvedev’in kararına göre kontratın uygulanmasına ara verildi. İran buna karşılık olarak uluslararası mahkemede Rusya aleyhine bir dava açarak kendisine 4 millyar dolar ödenmesini istedi. Ama bu davaya şimdilik bakılmıyor. Son zamanlarda verilen haberlere göre, Moskova’nın bu komplekse benzer ve daha da geliştirilmiş hava savunma kompleksleri Tahran’a teklif etmesi ihtimal dışı değil.

Sorunun bazı yanlarının söz konusu olması ihtimal dışı değil. Ama askeri eksperlerin kaydettikleri gibi, Rusya hava kuvvetleri başkomutanının S-300 füze kamplekslerinin ve başka silah ve savaş araçlarının ihlat edilmesi konusunda görüşmelerde bulunmak yetkileri yok.

Ama ne de olsa Rusya ve İran askerlerinin diyalogu gerçekleştirildi ve iki ülkenin askeri işbiliği konusundaki tavırları, bu işbirliğinin gelişme penspektifleri belirlendi. Rusya Stratejik Değerlendirmeler Enstitüsü başkanı Viktor Mizin general Bondarv’in İran ziyaretinin büyük politik önemini kaydederek şöyle konuştu;

Moskova İran’la askeri işbirliğini geliştirmekle Batı’ya bir sinyal veriyor. Belli ki, Rusya her zaman İran’ın nükleer silah geliştirmesinin önlenmesinden yana fakat sakatmayıcı yaptırımların uygulanmasına karşıydı. Moskova Tahran’la normal ilişkilerin geliştirilmesinden yana ve onu çıkmaza sokma politikasına karşıydı. Çünkü bu verimsiz bir politikadır. Askeri işbirliği normal bir şey olduğu için herhalde gelişip genişleyecek.