Şehitler Abidesi'nde tören, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve davetlilerin yerlerini almasıyla başladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve konuk liderler, Çanakkale Savaşı sırasında Türk askerlerinin kullandığı üniformaları giyen askerlerin oluşturduğu koridordan geçerek tören alanına girdi.
Törende ilk olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan anıta çelenk sundu. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ay yıldız motifli çelengi askerlerle anıta bıraktı. Ardından askeri üniformasıyla törene katılan Prens Charles, anıta çelenk koydu. Anıtta daha önce askerler tarafından sunulan ve katılımcı ülkeler adına hazırlanan çelenkler de yer aldı.
Tören, saygı duruşu ile devam etti. Bu sırada tören kıtası tarafından saygı atışı yapıldı. Saygı duruşunun ardından okunan İstiklal Marşı eşliğinde göndere Türk bayrağı çekildi.
Diyanet İşleri Başkanı Görmez
Kur'an-ı Kerim okunmasının ardından Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, Çanakkale Cephesi'nde şehit düşen askerler için dua ettirdi. Görmez, "Bundan tam bir asır önce bu topraklarda insanlık büyük bir acı yaşadı. Nice kanlar döküldü, nice canlar verildi. Kadınıyla erkeğiyle gencecik bedenini vatanına siper eden, canını senin uğrunda feda kılan şehitlerimizin ruhlarını şad eyle" diye konuştu.
Görmez, ettirdiği duanın bazı bölümlerinde şunları kaydetti:
"Çanakkale'de birlikte savaşan bu insanların çocukları bugün hala büyük acı ve ızdıraplar yaşamaya devam ediyor. Bu acıların bitmesini, bu zulümlerin sona ermesini diliyoruz. Son iki asırdır insanlık büyük acılar çekti. Sen insanlığa hidayet eyle Allah'ım. Daha birkaç gün önce bini aşkın insan, dalgalar arasında can vererek hayatlarını kaybetti. Koca Akdeniz, dünyada kendisine küçücük bir yer, yurt arayan göçmen ve mültecilerin mezarlığına döndü. Onların imdadına yetişemedik. Ellerimizi, hayata tutunabilmeleri için biçarelere uzatamadık. Sen bizleri affeyle Allah'ım."
Görmez, duayı "Kin ve nefret yerine merhamet ve adaleti, düşmanlık ve husumet yerine dostluk ve kardeşliği ikame edebilmeyi istiyoruz. Zedelenen insan haysiyet ve onurunu yüceltmek için daha çok çaba gösterebilmeyi bizlere nasip eyle Allah'ım" ifadeleriyle tamamladı.
TSK Mehteran Birliği'ne yabancı ilgisi
Duanın ardından "İtilaf devletleri adına" Galler Prensi Charles kürsüye çıktı. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın da konuştuğu törende önce "Uluslararası Çocuk Barış Korosu", ardından TSK Mehteran Birliği mini konser verdi.
Çocuk korosunun Türkçe, Fransızca ve İngilizce seslendirdiği şarkılar izleyenlerden alkış aldı. TSK Mehteran Birliği'nin konseri ise özellikle yabancı misafirlerce ilgiyle izlendi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Galler Prensi Charles'ın hazırlanan platformda yerini almasının ardından tören geçişi yapıldı.
Tören geçişine Türk askerlerinin yanı sıra yabancı askerler ve gaziler de katıldı. Askerler ve gaziler geçiş kapsamında önünden geçtikleri Erdoğan ve Charles'ı selamladı. Gazilerin geçişi izleyicilerden yoğun alkış aldı.
Erdoğan ile Charles "Şehitlik Defteri"ni imzaladı
Tören geçişi sonrası Cumhurbaşkanı Erdoğan, Prens Charles ve diğer davetliler temsili şehitlik bölgesine geçti. Erdoğan ve diğer davetliler burada şehit mezarlarına karanfil bıraktı. Daha sonra Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Prens Charles, "Şehitlik Defteri"ni ayrı ayrı imzaladı.
Türk Yıldızları'ndan nefes kesen gösteri
Protokol üyelerinin seyir alanına geçmelerinin ardından tören, Türkiye ile yabancı devletlerin donanmalarına ait unsurların Çanakkale Boğazı'ndan geçişiyle devam etti.
Türkiye'nin yanı sıra İngiltere, Fransa, Yeni Zelanda ve Avustralya donanmalarına ait unsurların da geçiş yaptığı törende TCG Salihreis Fırkateyni'nden protokolü ve Çanakkale şehitlerini selamlamak için top atışı gerçekleştirildi.
Tören, Hava Kuvvetleri Komutanlığının akrobasi timi Türk Yıldızları'nın gösterisiyle sona erdi. Türk Yıldızları'nın Çanakkale Boğazı semalarındaki gösterisi izleyicilerden büyük ilgi gördü.
Üst düzey katılım
Şehitler Abidesi'ndeki törene 16 devlet başkanının yanı sıra parlamento başkanı, cumhurbaşkanı yardımcısı, başbakan, bakan, büyükelçi düzeyinde birçok ülkeden temsilci katıldı.
Tören alanındaki liderler arasında Birleşik Krallık Galler Prensi Charles, Arnavutluk Devlet Başkanı Bujar Nishani, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Bosna Hersek Başkanlık Konseyi Başkanı Mladen İvaniç, Cibuti Devlet Başkanı İsmail Ömer Guelleh, Güney Sudan Devlet Başkanı Salva Kiir Mayardit, İrlanda Devlet Başkanı Michael D. Higgins, Karadağ Cumhurbaşkanı Filip Vujanoviç, Katar Emiri Tamim bin Hamad El Sani, Makedonya Devlet Başkanı Gjorge İvanov, Mali Devlet Başkanı İbrahim Boubacar Keita, Nijer Devlet Başkanı Mahamadou Issoufou, Pakistan Devlet Başkanı Memnun Hüseyin, Senegal Devlet Başkanı Macky Sall, Somali Devlet Başkanı Hasan Şeyh Mahmud, Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhamedov yer aldı.
Afganistan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Orgeneral Raşit Dostum ile Sudan Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı Bakri Hassan Salih'in de yer aldığı törenlerde Avustralya Başbakanı Tony Abbott, Yeni Zelanda Başbakanı John Key, Moldova Başbakanı Chiril Gaburici, Romanya Başbakanı Victor Ponta ve Suriye Ulusal Koalisyonu Başkanı Halid Hoca da bulundu.
Şehitler Abidesi'ndeki törene birçok ülkeden bakanlarla büyükelçiler de katıldı.
Komutanlar helikopterle geldi
Törene TBMM Başkanı Cemil Çiçek, Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam, Avrupa Birliği Bakanı ve Başmüzakereci Volkan Bozkır, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Gençlik ve Spor Bakanı Akif Çağatay Kılıç, Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu ile kuvvet komutanları ve çok sayıda üst düzey davetli katıldı. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel ve beraberindeki kuvvet komutanları törenin yapıldığı alana askeri helikopterle geldi.
Yerli ve yabancı çok sayıda basın mensubunun takip ettiği tören kapsamında yoğun güvenlik önlemi alındı.
Şehitler Abidesi'nin bulunduğu alanda tören için özel hazırlıklar da yapıldı. Tören yerinde biri liderler diğeri konuklar için olmak üzere iki ayrı alan oluşturuldu. Atatürk Anıtı'nın arkasındaki rölyefin bir yanına Türk bayrağı, diğer yanına ise Atatürk posteri asıldı. Törene gelen ülkelerin bayraklarının da yer aldığı alanda, Çanakkale Savaşı'ndaki askerlerin kıyafetlerini giyen Mehmetçik'ten oluşan askerler de görev yaptı. Tarihi kıyafetlere sahip atlı jandarmanın da yer aldığı tören alanına iki büyük ekran da kuruldu.
Törenin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ile beraberindekiler Şehitler Abidesi'nden ayrıldı.
İngiliz Milletler Topluluğu Anıtı'nda tören
Çanakkale Kara Savaşları'nın 100. yıl dönümü dolayısıyla Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Birleşik Krallık Galler Prensi Charles'ın katılımıyla İngiliz Milletler Topluluğu Anıtı'nda tören düzenlendi.
Erdoğan'ı, Gözcü Tepe mevkisindeki anıta gelişinde Prens Charles ile İrlanda Devlet Başkanı Michael D. Higgins karşıladı. Türkiye, İngiltere ve İrlanda milli marşlarının çalınmasıyla başlayan törende Prens Charles, Çanakkale Savaşları'nın önemiyle ilgili konuşma yaptı.
Savaşa katılan İngiliz askerlerinin günlüklerinden derlenen anlatıların okunmasının ardından müzik dinletisi gerçekleştirildi. Bir askerin savaş günlüğü ve Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk ile yapılan söyleşinin bir bölümünün okunmasının ardından törenin anma bölümüne geçildi.
Saygı duruşu ile başlayan bu bölümde dua edildi, ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Prens Charles'ın da aralarında bulunduğu 14 ülke temsilcisi anıta çelenkler bıraktı.
Prens Harry'nin konuşmasının ardından müzik dinletisi, şiir okunması ve kapanış duasıyla tören sona erdi.
Seddül Bahir'deki Fransız Mezarlığı'nda tören
Çanakkale Kara Savaşları'nın 100. yılı kapsamında, Seddül Bahir'deki Fransız Mezarlığı'nda anma töreni düzenlendi.
Çanakkale'de savaşa katılan Fransız askerlerinin mektuplarının okunmasıyla başlayan törende konuşan Fransa Savunma Bakanı Jean-Yves LeDrian, Fransa ve 1. Dünya Savaşı'na katılan diğer ulusların kaderinin yüz yıl önce Çanakkale'de çizildiğini söyledi.
Çanakkale muharebelerinin yüz yıl önce "Çanakkale cehennemi" olarak adlandırıldığını hatırlatan LeDrian, birinci dünya savaşının en kanlı sahnelerinden birinin Çanakkale'de yaşandığını ifade etti.
Çanakkale Kara Savaşları'nda savaşan Fransız askerlerinin yaşadıklarını ve olayların nasıl geliştiğini anlatan LeDrian, şunları kaydetti:
"Fransa bu özel günde vatanlarını savunmak için tarihimizin en trajik bölümlerinden birine sahne olan bu uzak diyarlara gelmiş, doğu seferi görev gücü ve Fransız donanma askerlerinden oluşan 80 bin kişilik Birinci Dünya Savaşı Doğu Cephesi'nde görevli askerlerini saygıyla anıyor. Burada aynı çarpışmalarda hayatını kaybeden İngiliz, Avustralyalı, Yeni Zelandalı ve aynı zamanda Türk askerleri de saygıyla anıyorum."
